Có l� chúng ta đang chứng kiến s� phục sinh đáng kinh ngạc của hiện tượng làm nhục công cộng, khi trong thời đại của Internet, chưa bao gi� con người lại b� lăng nhục nhanh, nhiều và d� dàng đến th�! Những câu chuyện thời s� nóng bỏng trong Thiện, Ác và Smartphone của Đặng Hoàng Giang đã phác họa sắc nét bức chân dung của văn hóa làm nhục thời mạng xã hội, với toàn b� s� xấu xí và sức phá hủy của nó. Cùng những phân tích thấu đáo buộc chúng ta phải đối diện chính bản thân mình, và giật mình nhận ra đôi khi bản thân cũng đang góp phần tạo ra bức tranh chung đó�
Không dừng lại � đó, tác gi� tìm ra con đường thoát bằng sức mạnh của s� điềm tĩnh, vững vàng và trắc ẩn. Đ� ý thức rằng đằng sau những avatar ảo là con người thật, rằng mỗi nút like có th� là một ngọn roi góp vào cuộc hành hình tập th�. Đ� phê bình mà không mạt sát, lên án nhưng không lăng nhục. Đ� trong khi thượng tôn pháp luật vẫn trân trọng nhân phẩm con người. Đ� thấu cảm, khoan dung và tha th�. Đ� hướng tới một xã hội của công lý, phục hồi và hàn gắn, thay vì của trừng phạt tàn khốc.
Giàu chất thời s� nhưng mang ý nghĩa vững bền, chạm tới từng góc khuất trong tâm can mỗi người nhưng đồng thời bao quát c� xã hội, cuốn sách mang tính xây dựng và tinh thần nhân văn sâu sắc. Hãy đặt smartphone xuống và đọc cuốn sách này!
Ông Đặng Hoàng Giang là một người ủng h�, một nhà nghiên cứu v� xã hội dân s� và là một nhà nghiên cứu quản tr�. Ông đã thiết k� và tham gia nhiều d� án đổi mới v� hiệu suất của chính quyền địa phương , tính minh bạch và trách nhiệm giải trình . Ông viết cho nhiều báo chí và thường xuyên xuất hiện trên truyền hình đ� bàn v� các xu hướng xã hội, tư pháp và phát triển.
Là một nhà hoạt động xã hội, Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang đã sáng lập các diễn đàn m� là không gian hoạt động của xã hội dân s�, đối thoại, ph� biến kiến thức và các cuộc thảo luận mang tính phản biện.
Tiến sĩ Đặng Hoàng Giang có bằng Thạc sĩ v� Công ngh� Thông tin (Đại học K� thuật Ilmenau, Đức ) và bằng Tiến sĩ v� kinh t� phát triển (Đại học Công ngh� Vienna, Áo).
Đây là một cuấn sách hay, mang tính thời s� và có tính bao quát xã hội. Nội dung giá tr� nhất của cuấn sách được đặt � những chương cuối. Cuấn sách này T.S Giang đã đi sâu vào vấn đ� cách dùng mạng xã hội và thực trạng xã hội mạng tiếng Việt những năm gần đây cùng với giải pháp đ� giúp người đọc thoát ra và phát triển bản thân tốt hơn. Cách đưa ra vấn đ� của T.S Giang là rất hay, các dẫn chứng, các ví d� thực tiễn được m� x� cẩn thận sau đó được nhìn theo nhiều góc nhìn khác nhau. Tuy nhiên hơi tiếc vì nội dung sách nhắm đến khá "khó" nên cách viết của tác gi� chưa "bình dân" hơn đ� hướng đến lượng người đọc lớn hơn. Nhiều ví d�, luận điểm v� tâm lý học hành vi hay triết học vẫn chưa được tác gi� giảng giải c� th� nên có nhiều ch� khiến đa phần người đọc khó hiểu.
P.S: Đọc cuấn sách này tôi nh� đến câu : "I disapprove of what you say, but I will defend to the death your right to say it,"- Những gì anh nói tôi không tán thành, nhưng tôi s� bảo v� quyền được nói của anh đến chết. (Evelyn B. Hall)
Cho sách ch� 3/5 không phải vì nghĩ rằng sách d�, đơn giản là mình thấy nó không tương xứng với k� vọng.
Sau cuốn "Bức Xúc Không Làm Ta Vô Can", thì "Thiện, Ác Và Smartphone" thật s� ... b� đuối. Xoay quanh một ch� đ� nhưng Hoàng Giang viết rất lan man. Ý t� sắc sảo, hành văn mạch lạc cũng không th� cứu lại được một s� thật rõ ràng là càng v� sau, tác phẩm ngh� luận xã hội lấy ch� đ� là "thấu cảm" và "trắc ẩn" này càng b� lặp ý, liên tiếp đưa ra các ví d�, dẫn chứng na ná nhau v� mặt nội dung mà không đào sâu thêm được bao nhiêu.
Đặc biệt là t� phần giữa cuốn sách cho đến kết thúc, nhiều đoạn đọc rất giáo điều và khiên cưỡng. Hoàng Giang viết (ca ngợi) quá nhiều v� những bản chất đẹp đ� cũng như niềm tin của bản thân vào sức mạnh của lòng tốt, của một xã hội văn minh, nơi con người biết nhìn nhận mọi th� bằng con mắt bao dung. Tuy nhiên, có th� bản thân hơi "khó tính", mình không thấy những luận điểm của ông là thuyết phục, đặc biệt là khi ông c� gắng hướng dẫn độc gi� đến với những phương pháp tr� nên "tốt đẹp" hơn. (đọc như sách self-help vậy, ugh)
Thậm chí, mình hơi nghi ng� rằng cuốn sách này có th� tác động được đến với đối tượng nó cần tiếp cận là những cư dân mạng "thay trời hành đạo". Tác phẩm thiếu sức hấp dẫn và gần gũi đ� những con người đó tìm hiểu và thay đổi. "Thiện, Ác Và Smartphone" vô hình chung ch� phù hợp với đối tượng đã có nghiên cứu hay quan tâm đến ch� đ� xã hội đương đại.
Tuy nhiên, nhìn tổng th� và khách quan, mình không nghĩ ai viết ngh� luận xã hội Việt Nam tốt hơn Đặng Hoàng Giang. Bạn không cần quá quan tâm đến những gì mình vừa viết (chúng hoàn toàn là cảm nhận cá nhân), cuốn sách này vẫn rất đáng đọc.
P/s: thật đáng tiếc khi B� Giáo Dục lại chọn một trong những đoạn trích chán nhất t� cuốn sách đ� đưa vào đ� thi Văn năm nay.
Khởi đầu năm mới âm lịch với quyển này qu� thực là quá hoàn hảo. Lâu lâu rồi mới có một quyển sách làm mình hào hứng ch� nó ra mắt và mua ngay lập tức khi nó xuất hiện trên k�.
Với "Thiện, ác & Smart Phone", Đặng Hoàng Giang có v� đã có một bước tiến xa trong th� loại lý luận-xã hội. Bắt đầu với việc nhân danh công lý đ� làm nhục tập th� trên mạng internet đến lý do thực s� của việc làm nhục và thái đ� tàn nhẫn của những cư dân mạng núp sau một cái avatar tưởng như vô hồn, lạnh lùng. Rồi sau đó là cách con người ta tr� nên căm ghét đ� t� đó "giã t� văn hóa làm nhục" và tiến đến s� tha th�. Có nhiều ch� tác phẩm gần giống với "Giận" của Thích Nhất Hạnh khi anh giảng giải v� s� căm ghét phá hủy c� người căm ghét lẫn người b� căm ghét như th� nào. Với s� tròn trịa � cấu trúc và hàm lượng kiến thức trong nó, hoàn toàn có th� coi cuốn sách của Đặng Hoàng Giang là một tác phẩm nghiên cứu khoa học tâm lý xã hội ch� không ch� là tiểu luận phản biện xã hội như đã thấy trong "Bức xúc không làm ta vô can".
Đi qua cuốn sách này những chương đầu qu� là “cực hình� đối với tôi. Đúng như một câu nói trong cuốn sách mà bác Đặng Hoàng Giang được hỏi ”Làm sao anh có năng lượng đ� đi qua dòng sông độc địa như th�?�.
Đi qua nửa phần đầu của quyển sách, tôi đã phải vận đến rất nhiều năng lương đ� có th� đọc hết được những s� độc ác, tàn nhẫn và tiêu cực của cộng đồng mạng, một việc mà tôi không h� chuẩn b� tâm lý đ� đối mặt. Khi đặt mua quyển sách tặng bạn, tôi những tưởng đây là một cuốn sách phân tích mặt lợi và hại của việc s� dụng điện thoại, tức mạng Internet, như một cuốn self-help mà thôi. Vì vậy khi phải đối mặt với một cộng đồng mạng VN thiếu văn minh và tàn bạo như th�, nhiều lúc tôi ch� muốn dừng không đọc nữa.
Th� nhưng đây là một quyển sách hay, thực s� tâm huyết của bác Giang nhằm lý giải s� tiêu cực, những diễn biến tâm lý phía sau hành động lăng nhục kinh khủng đến như th� của cư dân mạng. Một cuốn sách đầy tính thời s� và nhân văn sâu sắc nhằm thay đổi ý thức của mọi người.
Trải nghiệm đi qua nội dung cuốn sách, qua “s� lăng nhục với chiều dài lịch s� của nó, qua kì th�, giận d� và căm ghét đ� tới ngôn ng� bất bạo lực, khoan dung, s� điềm tĩnh, tôn trọng nhân phẩm và tha thứ�, dẫu có khó khăn nhưng thực s� rất cần thiết. Đọc quyển sách này giúp tôi hiểu thêm v� tâm lý và bản chất con người, đ� t� đó soi t� hơn chính bản thân mình.
Đặt cuốn sách xuống, tôi mong rằng cuốn sách này s� được nhiều người đọc hơn, biết tới hơn, đ� t� đó s� khoan dung, điềm tĩnh và tha th� s� nảy n� trong trái tim nhiều người.
Dẫu không th� thay đổi th� giới thì tôi vẫn có th� thay đổi bản thân mình, hãy nh� rằng luôn t� t� với mọi người xung quanh, đem đến năng lượng tích cực bằng s� t� t� và tôn trọng nhé.
Lý do tôi tìm đến cuốn sách nh� nhưng đầy sức mạnh này cũng cùng lý do khi tôi tìm đọc "Phải trái đúng sai" của Michael Sandel, đó là s� thôi thúc tìm hiểu v� công lý và đạo đức. Là một người luôn hoài nghi v� tính đúng sai của một s� việc, tôi có một mong muốn không ngừng đ� tìm ra những nguyên lý và câu tr� lời cho những băn khoăn của mình v� những điều đúng-sai trong cuộc sống hằng ngày, dù rằng đây chắc chắn chẳng phải một điều d� dàng, với tất c� những tranh luận và "khẩu chiến" ngoài kia. Nếu Michael Sandel tạo nên một nền móng cơ bản đ� các ý niệm v� công lý và đạo đức dần được hình thành và hiểu đúng, thông qua những quan điểm của các triết gia khác nhau thuộc nhiều thời kì trong cuốn sách của mình, thì Đặng Hoàng Giang lại dẫn ta đi sâu hơn vào th� giới này qua những dẫn chứng c� th� hơn với "Thiện, Ác và Smartphone". Cuốn sách của tiến sĩ Đặng Hoàng Giang m� đầu với vấn đ� làm nhục trên mạng xã hội, với vô vàn những dẫn chứng có th� khiến những ai có lương tâm đều phải thoáng giật mình một chút, với tất c� những s� vô tình và nhẫn tâm mà con người gây ra cho nhau trong k� nguyên 4.0 hiện nay. Không ch� th�, s� lăng nhục được phân tích và dẫn chứng chi tiết ngược dòng theo chiều dài lịch s�, theo chiều sâu của tâm lý con người, khắc họa nên một bức tranh sắc nét v� những điều xấu mà con người c� tình hay vô ý thực hiện, bao gồm "công lý cuồng n�", "làm nhục công cộng", "nghi thức h� nhục", "làm nhục mua vui" và "tàn nhẫn giải khuây", "căm ghét", "phi nhân tính" và nhiều vấn đ� khác đã và vẫn đang xảy ra trên các diễn đàn, mạng xã hội và đời sống trên khắp th� giới, trong đó có Việt Nam. Có một điều đặc biệt là, khi đọc sách, tôi cảm thấy mọi chuyện dần rõ ràng, và tôi không quá căm giận hay khó chịu, đó là nh� giọng văn ít nhiều trung lập và không thiên v� của tác gi� với các hiện trạng xã hội, với cái xấu. Bình tĩnh nhưng không bàng quang, tác gi� đưa ta qua từng tình huống và s� việc, giúp ta nhận biết những điều thiếu đạo đức và giúp ta sáng suốt hơn khi mỗi câu chuyện qua đi. Đối với tôi, một cuốn sách hay là cuốn sách thay đổi suy nghĩ của ta, ít nhiều làm ta tr� nên tốt hơn chúng ta trước đó, và "Thiện, Ác và Smartphone" chính là một cuốn sách như vậy. Bởi vì, không ch� dừng lại � việc tìm ra và nhận diện cái ác đang diễn ra, điều quan trọng là quyển sách đã m� ra những cánh cửa, những lối đi đ� giải quyết và thay đổi cho những thực trạng đã xảy ra. Tôi học được cách giã t� văn hóa làm nhục trên mạng. Tôi học được cách đ� gi� s� điềm tĩnh trước bất đồng và tranh cãi. Tôi hiểu nhiều hơn v� tầm quan trọng của s� t� t�. Một lần nữa, tôi tiếp tục học v� s� thấu hiểu, v� việc tha th�. Tôi một lần nữa chắc chắn hơn v� giá tr� của nhân phẩm mỗi con người. và quan trọng hơn việc tha th�, dần dần cảm nhận được v� đẹp của lòng trắc ẩn. Đ� tr� thành con người có đạo đức và trắc ẩn cần nhiều hơn là việc ch� đọc vài quyển sách hay thấu hiểu được một vài vấn đ�, nó cần s� đối chất và luyện tập hằng ngày với bản th� tinh thần của mình. Bản thân tôi s� tiếp túc cải thiện bản thân mỗi ngày với s� t� t� và trắc ẩn, bởi tôi vẫn tin một xã hội tốt đẹp hơn chính do mỗi con người đều c� gắng tr� nên tốt đẹp hơn. Gởi tặng bạn, người đọc những dòng review này một đoạn thơ được tác gi� trích t� "Tam ca 7" của Phạm Duy:
K� thù ta đâu có � người ngoài Nó nằm đây nằm ngay � mỗi ai K� thù ta tên nó là vu khống K� thù ta tên nó là vô minh Tên nó là lòng tham Tên nó là t� hiềm Tên nó là s� ghen ghét (th� thì) K� thù ta đâu có � người ngoài Nó nằm đây nằm ngay � mỗi ai K� thù ta trong mắt thèm lơ láo K� thù ta trong góc đầu t� kiêu Trong cõi lòng quạnh hiu Trong góc hẹp tiêu điều Trong giấc mộng xâm chiếm nhau (th� thì) K� thù ta đâu có phải là người Giết người đi thì ta � với ai? K� thù ta đâu có � người ngoài Nó nằm đây nằm ngay � mỗi ai!
Thiện, Ác và Smartphone là một cuốn sách hay và đáng đọc. Với tiêu đ� chương m� đầu, "Nhân danh công lý, hãy làm nhục chúng!", cuốn sách k� lại những v� giết người trộm chó, ném đá bảo mẫu, ném đá cặp đôi trộm kính "làm nhục quốc th�", t� đó nêu lên một thực trạng kinh khủng của mạng xã hội: làm nhục. Nhưng làm nhục không ch� mới xuất hiện gần đây. Nó đã được ghi nhận � mọi nơi, trong mọi nền văn hóa và mọi thời đại. Vậy căn nguyên của s� làm nhục là đâu? Tác gi� cho ta thấy, làm nhục xuất phát t� cái ác của con người. Với vốn đọc rộng cùng với năng lực chuyên môn, ông đã trình bày các luận giải v� cách thức mà mọi th� tr� nên như nó đang là, cách mà cái ác được ươm mầm, giành quyền kiểm soát và chiến thắng cái thiện. Cũng t� những luận giải ấy, Đặng Hoàng Giang đ� xuất cho chúng ta những cách giải quyết. Đó là tha th�, là khoan dung; là nhìn những người phạm chuẩn như những con người với đầy khiếm khuyết, lên án hành vi của h� nhưng không chà đạp nhân phẩm của h�; là lý thuyết v� công lý phục hồi thay vì công lý báo thù;... Cuốn sách này không bàn v� làm nhục. Nó bàn v� cái Ác nơi con người. Và cũng bàn v� cái Thiện mong manh nơi con người. Bàn những ch� đ� trên bằng ngôn t� khúc chiết, trong sáng của tác gi�; bằng những trích ngôn đầy cảm hứng; bằng s� đọc sâu và hiểu rộng của ông. Với bản thân tôi, cuốn sách đã gieo cho tôi nhiều suy nghĩ. Rùng rợn có, kinh hãi có. Nhưng khi kết thúc, nó cho tôi hi vọng và niềm tin rằng cái Thiện s� không chết đi. Nếu bạn đang tìm hiểu v� cuốn sách này: hãy đọc nó.
Mình luôn biết là bản thân không phải là con người học thuật. Ngay c� hồi viết luận văn ngày ngày đọc các bài báo đ� lấy trích dẫn, hay đọc trích dẫn đ� lần mò tìm thêm nhiều trích dẫn khác, mình cũng chưa bao gi� thoải mái với việc đọc tài liệu học thuật. Vậy mà, mình đọc ngấu nghiến sách của bác Giang, một cuốn sách đặc sệt học thuật với 195 trích dẫn t� địa phương đến quốc t�, nhưng cũng lại vô cùng gần gũi. Bác bắt đầu với những câu chuyện mà ai cũng biết, rồi t� đó phân tích cội nguồn gốc r�, cuối cùng là đ� xuất giải pháp. Thiện, ác, v� tha, phẫn n�, những điều không h� l� lẫm, nhưng cũng không h� d� dàng đ� gi� mình � bên này của cái ranh giới mỏng manh ấy.
Cảm ơn bác vì một quyển sách hơn c� tuyệt vời! Cháu nhất định s� đọc những cuốn sách khác của bác.
Là một người đọc thường xuyên theo dõi các bài viết của Đặng Hoàng Giang thì quyển này cho tôi cái nhìn khởi sắc hơn v� con v� người và xã hội trong mắt tác gi�. So với Bức xúc không làm ta vô can thì Thiện, Ác và Smartphone có nét đồng điệu nói lên được thực trạng, nhìn ra bản chất con người trong mỗi vấn đ� và điểm phát triển vượt trội là đưa ra được giải pháp rất d� đ� mọi người chấp nhận.
Mật đ� nhân văn trong tác phẩm được nâng cao. Nội dung bắt đầu với hiện trạng làm nhục công khai (trực tiếp và gián tiếp tới ch� th�), phân tích lịch s� và tâm lý hành vi con người ta lúc lăng m� người khác, trạng thái cảm xúc giận d� của người trong cuộc. Sau cùng, tác gi� dành hẳn 1/3 quyển sách đ� đưa ra quan điểm chúng ta nên "giã t� văn hóa làm nhục", lý do và cách đ� bắt đầu tha th� một ai đó. Chốt lại tất c� nội dung bằng bài ký ngắn ghi lại hành trình tác gi� tìm đến và "tha th�" cho cô bảo mẫu nổi danh năm nào.
Những bài viết của Đặng Hoàng Giang không bao gi� làm người đọc thất vọng v� đ� phản biện của nó. Không hẳn là theo phong trào ngược gió bởi mỗi quan điểm đưa ra đều được lý luận, dẫn chứng. Sẵn nói thêm, � tác phẩm đầu tay ngay lời tựa được viết bởi Tôn N� Th� Ninh cũng mang hẳn hướng suy nghĩ độc lập. Tiếc là lời m� đầu lần này của Nguyễn Phương Mai có phần dài hơi nhưng không phù hợp bằng.
Quyển sách cho ta cảm giác dưới hình thức bài báo nghiên cứu khoa học nhưng � mức đ� thường thức, tức hướng đến đại chúng, với nhiều câu chuyện, quote, thơ, dẫn chứng được xếp đặt mạch lạc kèm reference đến gần 200 nguồn. Điều đó cho thấy mức đ� đáng tin cậy v� c� tác gi� lẫn bài viết.
Tóm lại, ai lòng đầy hoài nghi thì nên đọc, ai sinh ra đã có căn tu thì không cần.
Là một người đọc thường xuyên theo dõi các bài viết của Đặng Hoàng Giang thì quyển này cho tôi cái nhìn khởi sắc hơn v� con v� người và xã hội trong mắt tác gi�. So với Bức xúc không làm ta vô can thì Thiện, Ác và Smartphone có nét đồng điệu nói lên được thực trạng, nhìn ra bản chất con người trong mỗi vấn đ� và điểm phát triển vượt trội là đưa ra được giải pháp rất d� đ� mọi người chấp nhận.
Mật đ� nhân văn trong tác phẩm được nâng cao. Nội dung bắt đầu với hiện trạng làm nhục công khai (trực tiếp và gián tiếp tới ch� th�), phân tích lịch s� và tâm lý hành vi con người ta lúc lăng m� người khác, trạng thái cảm xúc giận d� của người trong cuộc. Sau cùng, tác gi� dành hẳn 1/3 quyển sách đ� đưa ra quan điểm chúng ta nên "giã t� văn hóa làm nhục", lý do và cách đ� bắt đầu tha th� một ai đó. Chốt lại tất c� nội dung bằng bài ký ngắn ghi lại hành trình tác gi� tìm đến và "tha th�" cho cô bảo mẫu nổi danh năm nào.
Những bài viết của Đặng Hoàng Giang không bao gi� làm người đọc thất vọng v� đ� phản biện của nó. Không hẳn là theo phong trào ngược gió bởi mỗi quan điểm đưa ra đều được lý luận, dẫn chứng. Sẵn nói thêm, � tác phẩm đầu tay ngay lời tựa được viết bởi Tôn N� Th� Ninh cũng mang hẳn hướng suy nghĩ độc lập. Tiếc là lời m� đầu lần này của Nguyễn Phương Mai có phần dài hơi nhưng không phù hợp bằng.
Quyển sách cho ta cảm giác dưới hình thức bài báo nghiên cứu khoa học nhưng � mức đ� thường thức, tức hướng đến đại chúng, với nhiều câu chuyện, quote, thơ, dẫn chứng được xếp đặt mạch lạc kèm reference đến gần 200 nguồn. Điều đó cho thấy mức đ� đáng tin cậy v� c� tác gi� lẫn bài viết.
Mình là một người có tham gia mạng xã hội, c� th� � đây là Facebook. T� khi tham gia đến gi�, mình đã gặp không ít trường hợp b� làm nhục trên mạng. Những lúc đó thì mình không vào hùa, cũng không đưa ra các bình luận ác ý, nhưng lại lấy việc đọc những bình luận đó làm thú vui tiêu khiển, và mình đứng v� phía những bình luận ác ý. Nhưng sau khi đọc những phân tích và dẫn chứng của tác gi� thì mình bỗng giật mình: Còn những người b� lôi ra làm nhục thì sao? H� nghĩ gì và cảm thấy gì? Chẳng phải h� cũng là người như chúng ta sao? Chúng ta lấy quyền gì mà phán xét và dãn nhãn h�? Liệu � đây ai mới là người đáng b� lên án? Mặc dù còn nhiều điểm chưa hoàn toàn đồng ý và b� thuyết phục bởi tác gi�, nhưng mình vẫn thấy đây là một cuốn sách giá tr� vì nó nêu lên được vấn đ� nhức nhối mà ít người nhắc đến : Thiện, ác và smartphone.
Cuối tuần qua xôn xao cô giáo dạy toán bắt 23 học sinh trong lớp mỗi người tát bạn cùng lớp của mình 10 cái, và chính bà ra tay cái tát cuối cùng - cái tát th� 231, khiến em học sinh lớp sáu này sau đó phải nhập viện. Hôm qua lại có tin cô này phải nhập viện trong tình trạng "sức khỏe suy kiệt, tâm lý b� ảnh hưởng nghiêm trọng" và không dám đọc báo, xem đài. Mình nghĩ đến Thiện ác và smartphone, và hôm nay đăng lại review viết tháng 3-2017, có chỉnh sửa b� sung.
Quyển sách bàn v� căm ghét trên mạng của Đặng Hoàng Giang đọc lúc nào cũng hợp vì trên mạng luôn có những v� cộng đồng mạng sục sôi tấn công ném đá một ai đó, vì như tác gi� nói, đám đông trên mạng luôn lùng sục tìm kiếm nạn nhân tiếp theo. Tháng 11-2018, dường như nạn nhân mới nhất là cô giáo đã trừng phạt học trò bằng cách cho bạn cùng lớp tát vào mặt em 230 cái, trước khi t� tay mình tung cú tát cuối cùng.
Trong Thiện ác và smartphone, Đặng Hoàng Giang có v� như đứng v� phe của những người b� ném đá, như Hà H� trong v� “hóa đơn không Hà�, các bảo mẫu hành h� tr� em, và kêu gọi ta nhân t� với h�? Thoạt nhìn có th� là như vậy, song ý tác gi� có th� ch� muốn ta cân nhắc trước khi tham gia ném đá trên mạng, bởi "căm ghét phá hu� c� người b� ghét lẫn người ghét". Ta không cần thánh thiện đến mức ko nổi điên lên trước một v� bức xúc nào đó bởi đó là phản ứng rất con người. Song, như lời bạt trên bìa gấp của cuốn sách, nếu bạn đọc hết quyển sách này, "bạn s� không like, share hay comment những câu chuyện trên mạng xã hội vội vã như trước nữa."
Có một câu chuyện được nhắc đến một bài viết trong quyển này mà mình nh� khá rõ và đã từng muốn nhắc lại nó khi review Thánh giá rỗng của Keigo Higashino. Đặng Hoàng Giang k� chuyện gia đình người M� có con gái b� một thanh niên lái xe trong lúc say rượu đâm chết đưa ra yêu cầu bồi thường là mỗi th� sáu hằng tuần trong vòng 18 năm, cậu ta gửi cho h� một cái séc tr� giá 1 đôla, ghi tên người được hưởng là con gái h�. Việc này đồng nghĩa với mỗi tuần, b� m� nạn nhân lại xé miệng vết thương của k� làm chết người, và cùng lúc đó, t� xé miệng vết thương của chính mình. “Vì sao h� lại lựa chọn đắm chìm trong địa ngục của đau kh�? � Vì h� không th� nào tha thứ� - Đặng Hoàng Giang kết lại câu chuyện.
Mình nghĩ s� còn nh� đến các quan điểm v� giận d� và tha th� của Đặng Hoàng Giang thêm nhiều lần nữa trong tương lai, bởi như đã nói t� đầu bài, th� giới mạng không bao gi� thiếu nạn nhân, và cuộc sống dường như cũng thừa tin xấu. Mình đã phẫn n� khi đọc tin đứa bé b� tát 230 cái dưới lệnh của cô giáo, nhưng mình cũng có chút gì đó thấy tiếc khi cô giáo sụp đ�. Mình không tham gia bàn luận câu chuyện này, nhưng cũng những muốn thốt lên rằng, khi cô đứng nhìn những đứa học trò 12 tuổi phải tát bạn mình trong s� sệt, cô có suy sụp không? Mình tin đó là những cảm xúc rất con người. Nó s� đến và qua đi, vì ít ra mình không phải là người trong cuộc đ� phải bận lòng thêm v� nó.
Thiện ác và smartphone nói rất nhiều v� s� tôn trọng nhân phẩm con người, s� tha th�, lòng bao dung và trắc ẩn. Mình cũng không cầu mong s� có lúc phải � trong một cảnh huống buộc mình phải thấu cảm hay bao dung, vì mình hiểu cảm giác của người trong cuộc và ngoài cuộc là một trời một vực. Nhưng mình chép lại đây quan điểm của Đặng Hoàng Giang v� tha th�. “Tha th� không phải là im lặng, b� qua, hay biện h� cho cái sai và cho phép hành vi gây hại tiếp tục. Tha th� không phải là ra v� “mọi th� đều ổn�, không có vấn đ� gì, hoặc có nhưng “ch� là chuyện nh� thôi�. Tha th� là giải phóng bản thân khỏi s� ám ảnh của cái bất công xảy ra với mình, và sống một cuộc sống độc lập, không b� bóng đen của k� gây hại ph� lên�.
Tìm đọc "Thiện, ác và Smartphone" ngay khi vừa lên k� phần vì thích cách đặt vấn đ� và phân tích của bác Đặng Hoàng Giang, phần đau đáu mãi v� câu hỏi: "Tại sao con người ta làm đau nhau? Đâu là căn nguyên của s� căm ghét?"
Quyển sách được ra mắt trong bối cảnh internet và mạng xã hội ngày một bộc l� mặt tối của nó trong tay cái ác và văn hoá làm nhục.Trái ngược với viễn cảnh một th� giới không biên giới, nơi mọi người đều kết nối, được cất tiếng nói bất k� xuất thân - đằng sau màn hình danh tính bạn không còn quan trọng. Gi� đây là thời của những v� đấu t�, lăng m� mua vui hay tàn nhẫn giải khuây trên mạng, khi những anh hùng bàn phím không phải chịu trách nhiệm. Gi� đây ai cũng có th� b� lột trần trước thiên h� - và trong th� giới này, mọi s� xâm phạm được gán dưới lớp áo công lý - song tước đi cơ hội làm lại cuộc đời của cá nhân và quyền được bảo v� nhân thân. Khi mà s� riêng tư b� tấn công thì nhân phẩm b� tổn thương và nhân tính b� đe do�.
Bằng cái nhìn đa chiều và kiến thức sâu sắc, tác gi� cũng diễn giải lại tiến trình phi nhân hoá (dehumanizing) và tha nhân hoá (othering) - nguồn căn chúng ta xoá b� nhân tính của một người, đ� có th� vượt qua lương tâm bản thân mà chà đạp h�. Nhưng sâu xa hơn của những hành vi bạo lực chính là s� phòng v� mà những k� bắt nạt dựng lên, đ� che dấu s� t� ti, s� hãi bên trong.
Khi đọc ta giật mình nhận ra bản thân trong đó, có th� từng là nạn nhân b� ném đá bởi đám đông, đ� hiểu cảm giác tổn thương, bất lực mình đã trải qua; cũng có th� ta đã từng vô thức là k� ném đá khi hùa theo dư luận, đ� chịu trách nhiệm và học cách tha th� cho bản thân, cho người khác, và ý thức hơn xây dựng văn hoá tranh luận lành mạnh.
Tác gi� cũng không ch� cho thấy những gam màu tối, mà còn gợi ý các giải pháp kh� dĩ mang lại thay đổi tích cực. Bằng tranh luận ch� không thoá m�, tình thương và tha th� thay cho thù ghét, bằng thực hành t� bi (tác gi� có v� chịu ảnh hưởng ít nhiều tư tưởng của thiền sư Thích Nhất Hạnh), bằng nghi thức tẩy rửa tội lỗi và hoà giải, và bằng d� án trắc ẩn. Qua đó ta học bao dung hơn, tin vào căn tính tốt đẹp trong con người và hy vọng � xã hội văn minh, nhân văn. Nói theo quan điểm Gestalt, quá kh� không phải c� cuộc đời bạn, hành vi xấu không phải toàn b� nhân cách của bạn - và � mỗi con người đều là động lực vô hạn không ngừng tăng trưởng và sáng tạo, đ� chữa lành, đ� vươn đến hiện thực hoá bản thân (self-actualization)
Chợt nh� lại một buổi học tham vấn, khi bàn v� hành vi thiếu kiểm soát bởi cảm xúc, lớp mình thảo luận v� một đoạn clip n� sinh đánh hội đồng bạn rồi quay up lên youtube. Đa phần ý kiến cảm thương cho cô bé b� đánh, cho những chấn động tâm lý em phải chịu. Đến khi một bạn lên tiếng: "Em thấy thương hơn cho các em đang bắt nạt kia. Vì em cảm nhận đằng sau những bộc phát đó là nỗi đau..." Người bạn ấy đã thực nhắc nh� c� lớp v� lòng trắc ẩn và thấu cảm, không phân biệt bên hại hay bên b� hại, mà dành cho mọi cá nhân với tư cách một con người.
Đọc xong thực s� trân trọng và biết ơn tâm huyết của tác gi� vì một th� giới mà giá tr� con người được tôn trọng, lẫn thêm tin tưởng con đường mình đang đi.
Xin kết review bằng câu trích dẫn trong chính quyển sách:
"Vết thương bắt đầu lành khi người ta cảm thấy h� được lắng nghe." -- Cheryl Richardson
"Ch� những k� thực s� dám thì mới có th� bay"... À nhầm, "Thật d� dàng đ� chấp nhận và yêu thương một k� nào đó giống mình, nhưng đ� yêu thương ai đó khác mình thực s� rất khó khăn". Đây mới là câu trích mình yêu thích trong Chuyện con mèo dạy hải âu - bay bay.
Tại sao review quyển này cần câu quote trên?
Tại vì, c� quyển sách này gói gọn trong câu trên kia, thấy chưa, c� tiểu luận nằm trọn trong một câu của tiểu thuyết. :sss Nói ch�, bác Giang có kiểu của bác Giang, còn bác Hải âu có kiểu của hải âu.
Thiện ác và Smartphone là câu chuyện người ta nên học cách thấu hiểu và cảm thông cho một-ai-đó-khác-mình, đồng thời còn là ai-đó-b�-c�-xã-hội-ghét. Ngắn gọn là th�, còn dài dòng thì, ghét một người như th� nào, lịch s� ra sao, vì sao lại ghét, nên ghét � mức đ� gì, trung lập ra sao, đó, bác Giang tr� lời hết.
Đọc mấy chương đầu, mình nghĩ, b� x�, mình là côn đ� trên mạng mất rồi. Đọc mấy chương cuối, lại nghĩ, b� x�, mình là nạn nhân, aka k� yếu đuối, thấu cảm quá mức giữa dòng đời mất rồi. Th�, hóa ra mình đa nhân cách mất tiêu. Thực ra, cái th� giới gi� định bác Giang đặt ra, nó s� luôn luôn là gi� định, một Utopia của Internet. Ngay c� khi Richard Hendricks trong Thung lũng Silicon có tạo ra một New Internet đi chăng nữa, việc mọi người hòa nhã, tha th�, cảm thông và thấu hiểu cho một gương mặt xa tít, thỉnh thoảng dùng hình mèo đ� câu like là... không th�. >..<
Nói chung, xem xét dưới góc nhìn một tiểu luận xã hội thì cuốn sách này ổn, và như đã nói trước đó, nó ch� dừng lại � mức ổn mà thôi. Đọc xong vẫn c� trôi tuồn tuột, cảm tưởng như, người đọc thấy hối lỗi chút đỉnh, ngạc nhiên chút chút, sững s� thi thoảng, và hết. Nhưng, vẫn có những góc nhìn rất mới, được h� thống hóa, tái tạo lại trước trang giấy, và đập vào mắt người đọc.
Vậy, có nên đọc nó không?
Mình nghĩ là nên, nếu không giảm khẩu nghiệp trên mạng chút chút thì ít ra cũng biết cách viết tiểu luận một cách đàng hoàng.
Là một người từng học truyền thông, tôi cũng từng mâu thuẫn và giận d� với chính bản thân mình, chính ngành mình học như một cách trút giận vì s� thoái hóa của nó. Tôi căm ghét việc tạo ra và c� súy cái xấu, tôi căm ghét việc nhạo báng và ch� giễu cuộc sống của người khác, Nhưng tôi cũng từng b� s� quyền lực lôi cuốn khi cho rằng truyền thông có quyền và kh� năng định hướng người khác. Một s� mâu thuẫn lớn n� ra trong tôi khi tôi không đ� kh� năng khiêu vũ với bầy sói và t� tạo ra luật chơi của chính mình. Nhưng tôi nghĩ đó là lúc khi tôi chưa thực s� biết mình có kh� năng và mong muốn có th� làm được gì. Hành trình truyền thông t� t� và truyền thông lành tính có th� nên bắt đầu rồi.
Mình chưa đọc hết toàn b� tác phẩm, nhưng cảm giác khá giống quyển Bức xúc không làm ta vô can. Và, mình như nhân vật trong sách, dù k bình luận ác ý, nhưng bản thân cũng hùa vào và like/ tim và nhất trí với những comment mà hợp ý mình. Gi� mình cũng đang � tình th� có th� dc "nổi tiếng" trên mạng bất c� lúc nào, mình lại s� hãi. Mạng xã hội như con dao 2 lưỡi, mà, có v� rất khó đ� tìm dc chuôi.
Rất thích góc nhìn và cách tác gi� đ� cập trong quyển sách. Khi chúng ta biết nhiều hơn và có nhận thức nhiều hơn, chúng ta s� không vô tình làm tổn thương người khác mà không biết nữa. Mình thích nhất phần cuối của quyển sách khi nói đến s� tha th�. Mình nguyện s� làm một cây xanh tỏa bóng mát, làm dịu đi những đắng cay của cuộc đời này cho bất c� ai mà mình gặp.
Có một s� thật là đa s� những cuốn sách mình đọc t� trước tới gi� đều được mình lựa chọn dựa trên s� thích thuần túy, ch� không có bất k� mối liên h� c� th� nào đến cuộc sống riêng tư của mình. Nói cách khác, th� giới mình xây dựng nên xung quanh những cuốn sách mình đọc là một th� giới hoàn toàn tách biệt với cuộc đời thực của mình. Nhưng Thiện, ác và smartphone là ngoại l�. Nó nhắc mình nh� một cách đau đớn tới một người mình yêu trong cuộc sống đời thật, và người đấy cũng chính là lý do thôi thúc mình cầm lên cuốn sách này, rồi k� lại câu chuyện v� anh sau khi đã đọc xong.
Người mà mình đang nhắc tới � đây là Trương Triết Hạn. Đến thời điểm này có l� những ai quan tâm đến nền giải trí Trung Quốc dù ít hay nhiều có l� đều biết đến tên anh và câu chuyện của anh rồi. Nhưng mình vẫn muốn k� lại, vì mình muốn có nhiều người hơn nữa lắng nghe và hiểu thấm thía th� nào là bạo lực mạng theo đúng nghĩa của cụm t� này.
Ngày 13/8/2021, một bức ảnh chụp Trương Triết Hạn check-in vườn hoa anh đào � đền th� Yasukuni năm 2018 được đăng tải trên mạng, và một cuộc chiến ngay lập tức bùng n�. Lý do châm ngòi nên cuộc chiến này là do bản thân ngôi đền này là một địa điểm gây tranh cãi, vì nó chôn cất và tưởng niệm c� những chiến sĩ Nhật Bản đã hy sinh trong cuộc chiến với Cộng hòa Dân ch� Nhân dân Trung Hoa trong quá kh�, và việc Trương Triết Hạn chụp ảnh � địa điểm này được cho là một s� ph� báng đối với những người dân Trung Quốc. Trong khi tất c� những gì anh làm ch� là đi du lịch, thấy một vườn hoa anh đào đẹp và dừng lại chụp một tấm ảnh, không h� hay biết rằng vài năm sau chính tấm ảnh đó s� tr� thành lý do hủy hoại toàn b� s� nghiệp của mình.
Chiều ngày 13 đó, Trương Triết Hạn đăng một bức thư xin lỗi lên tài khoản Weibo cá nhân vì s� thiếu hiểu biết của mình đã làm tổn thương tinh thần dân tộc của mọi người, và fan hâm m� của anh c� ng� rằng sau khi đã lên tiếng nhận sai như vậy rồi thì anh s� nhận được s� tha th� dù đương nhiên s� phải đối mặt với ch� trích. Th� nhưng, điều mà mình không hay biết là đó mới ch� là khởi đầu của một cơn ác mộng kinh hoàng vẫn còn kéo dài đến tận gi� phút này. Ngay sau khi bức thư của anh được đăng tải, cư dân mạng Trung Quốc tràn vào dẫm đạp và chửi bới anh bằng tất c� những ngôn t� miệt th� kinh khủng nhất mà con người ta có th� tưởng tượng ra. H� gọi anh là Hán gian, thân Nhật, phản quốc, ủng h� ch� nghĩa phát xít. Chưa dừng lại � đó, hàng chục tin đồn v� gia th�, nhân cách và thái đ� của anh trong công việc liên tiếp n� ra, và đến thời điểm hiện tại, fan thống kê được có gần 500 blogger đã đưa những tin đồn bôi nh� này v� anh. Những nhãn hàng mời anh làm đại diện cắt đứt hợp đồng với anh, những b� phim có s� tham gia của anh b� xóa b� trên các nền tảng, và đỉnh điểm là văn bản kêu gọi tẩy chay của Hiệp hội Các ngành ngh� biểu diễn Trung Quốc (viết tắt là CAPA). Sau đó một ngày, tất c� các tài khoản mạng xã hội của anh đều b� xóa b�, kèm theo đó là những siêu thoại (super topic) có liên quan tới anh trên Weibo. Một cuộc đ� sát toàn diện và trọn vẹn, quyết không đ� cho nạn nhân một cơ hội lên tiếng thanh minh cho những gì mình chưa từng làm.
Nếu như bạn cho rằng những gì bạn đọc � trên vẫn chưa phải là kinh khủng nhất, thì mình s� k� tiếp cho bạn nghe những gì cộng đồng fan của anh � Việt Nam phải đối mặt. Việt Nam, ch� chưa nói gì đến Trung Quốc, nơi fan chịu ảnh hưởng nặng n� nhất. Không nằm ngoài cuộc chơi, hàng chục fanpage Cbiz đều liên tiếp đăng bài v� câu chuyện của anh, và � dưới là hàng trăm hàng nghìn bình luận h� hê, nhục m�, chửi bới và khinh thường c� anh lẫn fan của anh đến t� phía anti. Khi fan rút v� những blog cá nhân, thậm chí là những nhóm kín đ� an ủi nhau, động viên nhau mạnh m� vượt qua giai đoạn này, những bình luận của h� b� chụp màn hình đem ra ngoài đ� anti tiếp tục có lý do cười cợt h� hê. Chưa dừng lại � đó, page anti có lượng like cao nhất của anh � Việt Nam còn h� h� m� give-away vì sung sướng khi thấy người mình ghét đã ngã xuống. Mình vẫn còn nh� như in những lời mà h� đã nói, vì hơn hai mươi năm cuộc đời, chưa bao gi� mình chứng kiến một s� căm hận nào cháy bỏng đến th�, ghê tởm đến th�.
“Bao gi� thằng này chết và fan nó chết thì tao mới hết anti.�
“Nhìn cái tướng mặt này là biết không phải người tốt đẹp gì rồi.�
“Nhân cách th� này mà fan vẫn còn tẩy trắng cho được.�
“Công túa, Hẹn Hẹn, Trương Chết Hèn…�
Khi đó mình thật s� đã t� hỏi, tại sao cùng là con người với nhau mà lại có những người có th� tàn nhẫn đến vậy? H� vui cái niềm vui độc địa thì thấy người khác sa cơ l� vận, h� cười cái n� cười khoái trá khi thấy fan người đó đau kh� thương tâm. Và vì lý do gì ch�? Vì h� cho rằng người đó đóng một b� phim “đạo nhái� b� phim mà h� thích? Vì h� ch� đơn giản là thù ghét anh thôi? Mình thật s� đã nghi ng� cái thuyết trong ai cũng có một phần tốt đẹp khi phải chứng kiến tất c� những điều này.
Đó là toàn b� câu chuyện v� lý do vì sao mình quyết định đọc cuốn sách này. Vì mình muốn xem tác gi� s� có những lý giải như th� nào v� vấn đ� bạo lực mạng, và lý do vì sao lại xảy ra tình trạng đấy. Mình đã tìm được điều đó và còn nhiều hơn th�. Mình tìm được cách tôn trọng những người đã làm mình và người mình yêu tổn thương, dù một phần trong mình vẫn nghĩ h� không xứng đáng được hưởng s� tôn trọng đó. Mình tìm được cách khoan dung và tha th� với h�. Vì sau tất c�, dù là k� bạo lực hay k� b� bạo lực, tất c� chúng ta cũng đều ch� là con người, và chúng ta có quyền mắc sai lầm.
Trương Triết Hạn, em biết anh s� không bao gi� đọc được những dòng này, nhưng em vẫn muốn nói anh nghe. Em tha th� cho h� rồi. Tha th� cho tất c� những đau kh� h� đã gây ra cho anh và em. Vì anh, và cũng vì chính em.
Thiện, ác và Smart phone - Đặng Hoàng Giang 3.5/5⭐️
Tác gi� ngay t� đầu đã nói lên suy nghĩ của chính mình, rằng ta đang sống trong một th� giới mạng Internet v� mộng v� một nơi công bằng, văn minh và rằng “Cái công lý lãng mạn trên mạng mà tôi từng hy vọng và hình dung ra, ngày càng mang hình dạng của một th� công lý của cuồng n� và s� tr� thù của đám đông�
Với xét x� lưu động thì mình nghĩ � khía cạnh hiện tại của nước mình hoàn toàn là cần thiết khi những giá tr� nó mang lại hơn là một s� trình diễn như tác gi� nói, tác gi� ch� đi tìm các luận điểm cho những mặt trái của nó mà b� qua các mặt tích cực v� s� răn đe, tuyên truyền và giáo dục của các phiên toà như vậy. Mà h� thống tư pháp hiện tại đ� đưa một v� ra xét x� công khai thì v� đó đã được thẩm định � phần chắc chắn đ� chứng c� buộc tội mà b� can xứng đáng nhận được.
Việc làm nhục công cộng đã có lịch s� rất lâu t� Tây sang ta và cũng không thiếu các cộng đồng áp dụng nó. Điều đó th� hiện cái phần “con� của loài người chúng ta, qua tới thời hiện đại nó được th� hiện rõ nhất qua các mxh. T� đây người b� h� nhục s� mang theo vết nhơ suốt đời và nó là nhãn dán cho chính người đó dù người đó có làm bất c� điều gì chăng nữa. T� đó đám đông coi việc h� nhục đó là niềm vui (niềm vui trên nỗi đau của người khác là niềm vui độc địa), mọi người thấy khoái trá vì điều đó. Nhưng h� không nhận ra rằng... Chính nó là nguyên nhân mà một loạt các show khuyến khích người khác làm những trò l� bịch, đáng xấu h� đ� được đám đông công chúng quan tâm mua vui cho cái gọi là giải trí. “Bởi qua đó h� thấy bản thân thật ưu việt v� mặt đạo đức. Và giống như những người nghiện, hằng ngày h� đi tìm lỗi của người khác đ� được sống trong cảm giác của người đứng bên trên�
Ngôn ng� là điều kiện cần và là xuất phát điểm cho bạo lực vật lý là tiền đ� cho s� căm ghét. Đặng Hoàng Giang nói các bước hình thành thù ghét, thậm chí có những lúc căm ghét tr� nên bao trùm thành bệnh lý.
S� tàn nhẫn và căm ghét xuất phát t� s� bảo v� cái tôi mỏng manh, d� đ� v� của chính mình. Giận d� “Nó có th� trỗi dậy t� nỗi thất vọng, cảm giác b� tổn thương hay mất mát. Giận d� báo cho chúng ta biết là có điều gì đó không ổn, rằng nhu cầu của chúng ta không được đáp ứng�
Tác gi� cho chúng ta những bước làm th� nào đ� chuyển hoá s� giận d�. “Chúng ta cần chấp nhận s� thật rằng không ai có th� thuyết phục hay ép người khác nghĩ như mình được� “Hãy nh� nhàng với người tr� trắc ẩn với người già, khích l� người c� gắng, và khoan dung với người yếu và người sai. Một lúc nào đó trong cuộc đời bạn s� là chính những người này� - Lloyd Shearer
S� riêng tư b� tấn công thì nhân phẩm b� tổn thương và nhân tính b� đe do�. Quyền riêng tư, đó không những là quyền “được đ� yên� mà còn là quyền được quyên. Nó là quyền được ph� tấm màn của s� im lặng lên trên quá kh�.
Ch� có con người mới có kh� năng coi đồng loại như súc vật, h� phi nhân hoá người khác đ� thực hiện hành vi tội ác mà không b� gánh nặng tinh thần, xung đột nội tâm, coi hành vi của mình là máu lạnh. Tác gi� nêu lên vấn đ� ngoài trừng phạt người phạm chuẩn thì cái đáng quan tâm hơn là làm sao đ� tha th� và hoà giải, giúp người phạm chuẩn tái hoà nhập với cộng đồng. Đây mới là cái đích to lớn hơn đ� người đó không tiếp tục đi vào bước xe đ� do cái mác của xã hội gắn lên h�, h� không vượt qua được định kiến mà cần có s� nâng đ� thấu hiểu của c� cộng đồng.
“Nhân phẩm là cái ch� con người có, nó tới t� kh� năng tư duy và t� do ý chí của h�. Một cá nhân có nhân phẩm đơn giản vì anh ta là con người, nhân phẩm tồn tại độc lập không ph� thuộc vào đóng góp của người đó cho xã hội. Mỗi người là một thực th� độc nhất, có giá tr� riêng của mình. Hai người không có giá tr� gấp đôi một người, người này không th� thay th� được người kia. Các bậc cha m� hiểu rất rõ điều này: s� mất mát của một đứa con là tuyệt đối; S� hiện diện của đứa con khác có th� an ủi nhưng không th� thay th� được.�
“Không ai có th� nhân danh công lý hay đạo đức đ� biện minh cho việc chà đạp lên nhân phẩm của người khác, hoặc ch� ban phát nhân phẩm cho một nhóm người nhất định trong xã hội�
Viết nhận xét v� một quyển sách sau khi đọc xong chưa bao gi� là điều d� dàng với tôi. Càng ngày, tôi lại càng cảm thấy 'bất lực' trong việc diễn đạt, không biết nói gì, không biết viết gì v� những gì mình đã đọc. Tôi t� thấy mình 'quá sức cùi bắp'. Tôi ngẫm nghĩ hoài không hiểu tại sao, đành t� trách mình. Tuy nhiên, sau khi đọc Thiện, Ác và Smart phone, tôi nghĩ mình nên học cách trắc ẩn hơn đối với bản thân, đ� chấp nhận rằng bản thân còn quá nhiều khiếm khuyết, thiếu sót. Vậy đấy, quyển sách này đã làm được việc đó: giải thích tường tận gốc r� của s� vô tâm tàn nhẫn và độc ác, và sau cùng hướng dẫn cách giải quyết cho những độc gi� của nó. Tôi nghĩ những ai đã đọc, đang đọc và s� đọc đều có th� học được th� gì đó, điều chỉnh bản thân một cách ch� động theo hướng thiện, theo hướng tích cực hơn so với trước đây. K� hoạch của tôi sau khi kết thúc trọn vẹn (nghĩa là: không đọc lướt, vài đoạn đọc lại, vài câu đọc nhiều lần, gạch chân một s� ý... nói chung là giống học bài) là s� thực hiện "d� án trắc ẩn: làm một c� ch� t� t�, dừng lại một lời nói có th� gây tổn thương, và hóa giải cơn cáu giận". Có l� tôi s� tốt hơn, thiện hơn, theo thời gian :)
Văn phong theo lối t� s�, đậm chất tản văn và nghiêng theo phong cách status Facebook Đừng chê trách rằng văn của ĐHG là d� dãi, vì tác gi� là người theo trường phái thực t�, v� nhân sinh. Một tác phẩm đọc đ� như uống 1 cốc cafe cho tâm hồn cằn cỗi.
Tiêu đ� sách hơi câu view và hơi gây hiểu lầm, nên khi sách mới ra mình đã không mua. Khi đọc giới thiệu chi tiết (trong lúc những cuộc chiến v� ngh� sĩ t� thiện, v� 15 chú chó đang nóng bỏng trên mạng) mình mới quyết định mua "Thiện, ác và smart phone". Và nhận thấy cuốn sách này không phải là những ngh� luận v� lợi - hại của đời sống hiện đại gắn với smart phone. Mà cuốn sách này có th� coi là thánh kinh phòng tránh sân si trong đời sống hiện đại :)
Quá trình đọc cuốn sách này là quá trình t� vấn lương tâm của mình - mình có từng đ� lại những comment vô tình hay c� ý làm tổn thương ai đó không? Mình có góp phần lan truyền những thông tin v� đời tư của người khác? Mình có nhận thức được đằng những câu chuyện, những phát ngôn giật tít kia là một con người bằng xương bằng thịt, có cảm xúc và nhân phẩm? Mình đã đ� chấp nhận những khác biệt và tôn trọng t� do ngôn luận của người khác?
Mỗi chương của cuốn sách đều khiến mình muốn viết lại ra giấy nh�, đ� nhắc nh� bản thân rằng "sông có khúc, người có lúc"- con người có lúc phạm sai lầm và có cơ hội được sửa chữa, được làm lại; Người có một hành vi xấu không đồng nghĩa với c� con người h� mọi lúc đều tồi t�. T� bi h� x� với người khác cũng chính là làm nh� tâm hồn mình. Mỗi lần định viết comment thảo luận hay chia s� tin tức trên mạng hãy dừng lại một chút xem những ý kiến của mình có đ� thiện chí không? Có xuất phát t� mong muốn đem đến cải thiện tốt đẹp, tiến b� nào không (cho người khác, cho bản thân hay cho xã hội)? Ngôn t�, nhất là trong thời đang thông tin s� này, là vũ khí có sức mạnh lớn lao nhất. Cẩn thận với ngôn t� của mình trên mạng, như chính ngôn t� mà mình dùng trong đời sống hàng ngày, khi mặt đối mặt với người khác.
Những câu chuyện có thật, những trích dẫn nghiên cứu và danh ngôn ngập tràn trong sách khiến cho những lập luận của tác gi� đầy sức thuyết phục và sinh động. Nhưng cũng khiến mình khó phân biệt được đâu là ý kiến "nguyên gốc" của tác giá, đâu là quan điểm t� các nhà nghiên cứu khác. Nói một cách khác, đây là một tập ngh� luận xã hội khách quan , mạch lạc và truyền cảm hứng, nhưng là một tác phẩm hơi thiếu cá tính.
Một cuốn sách nghiên cứu sâu nhưng d� tiếp cận với những ch� đ� nóng liên quan đến việc s� dụng mạng Internet. K� t� khi ra đời với k� vọng Internet là nơi đ� tất c� mọi người phát ngôn t� do,nhưng trái khoáy thay việc chúng ta làm là nói mà không lắng nghe. Và hậu qu� là chúng ta làm nhục, k� th�, giận d�, căm ghét những người phạm luật, vi phạm những giá tr� đạo đức và nhanh tay kết án h� là những con qu� d� dù không biết h� là ai, hoàn cảnh như th� nào và động cơ nào khiến người đó hành động như vậy, cũng như việc chúng ta quên mất vì sao chúng ta làm vậy vì tin rằng mình đang ra tay vì chính nghĩa nhưng lại hủy hoại cuộc đời một con người bằng xương bằng thịt sau tấm avatar trên mạng. Tác gi� đi sâu vào nghiên cứu lịch s�, nguồn gốc những phát ngôn hành động làm nhục trên mạng, đ� rồi phơi bày ra những người làm các hành động trên thực ra vì thiếu tình yêu thương, bất lực, yếu đuối, băn khoăn và không tìm được ý nghĩa của cuộc sống. Và "hạnh h�" những người không quen biết, khác biệt suy nghĩ, khác biệt lối sống, phạm chuẩn là cách mà chúng ta x� lý và trốn chạy những xung đột bên trong. Qu� thực với mình việc đọc phần đầu cuốn sách là điều kinh khủng, không phải vì cách viết, không phải vì tác gi�, mà chính bởi những con người thật, việc thật đang xảy ra trong cuộc sống, nếu cuộc đời ch� có vậy, chúng ta s� dần mất niềm tin vào nó. Nếu nửa đầu cuốn sách là thực trạng và nguyên nhân thì phần th� hai là giải pháp. Ngôn ng� bất bạo lực, khoan dung, điềm tĩnh, tôn trọng và tha th� là các bước đ� đi tới một cuộc sống hòa bình, thân thiện, cởi m� hơn, vừa giúp đ� những người phạm lỗi ăn năn hối cải đồng thời giải phóng chúng ta ra khỏi những cơn giận d� và xung đột bên trong. Mình rất thích câu nói này trong sách, đại ý là "trước khi dạy con tr� trưởng thành, giỏi giang, giàu có và thành đạt, hãy dạy chúng v� lòng trắc ẩn đ� chuẩn b� cho một xã hội tốt đẹp phía trước". Cuốn sách đi t� cá nhân lên tập th�, t� cái tôi tới cái chúng ta, và gợi m� ra nhiều con đường đ� xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, rất phù hợp với tất c� mọi người.
Biết đến TS. Đặng Hoàng Giang qua v� scandal "t� thiện vì ai, cho ai?". Cá nhân mình là người đứng v� phía chương trình và đã từng t� hỏi "Tại sao cộng đồng mạng lại ch� trích một cách thoái quá như vậy, tại sao người ta không th� có cái nhìn đa chiều và tích cực hơn v� buổi đối thoại hôm đó?" Và khi đọc cuốn sách này, mình đã dần hiểu ra nguồn căn của những cơn thịnh n� mang tên "Cộng đồng mạng phẫn n� vì ...". Trong cái xã hội mà mỗi chúng ta ch� là cái avatar bé nh� trong mắt người khác thì s� phẫn n�, s� tàn nhẫn, trào lưu làm nhục cộng đồng được tối ưu hóa đ� phát huy hết kh� năng của nó. Tác gi� đã đưa ra những ví d� "kinh điển" và "hot" nhất trong thời gian vừa qua (không có v� "đấu t� t� thiện"); trong đó có c� những lần tác gi� là "cái gai" của cộng đồng mạng. Cuốn sách cho chúng ta thấy lịch s� của s� trừng phạt và s� phát triển thịnh vượng của nó trong thời đại s�. Tác gi� đi vào việc làm rõ tại sao người ta căm ghét nhau và hành trình đ� biến người khác thành k� thù. Người đọc chắc chắn s� tìm thấy chính mình dù là � vai nạn nhân hay vai người phán x�. Nhưng giá tr� cao nhất của cuốn sách là những giải pháp mà tác gi� đưa ra đ� chúng ta hóa giận d� bằng s� điềm tĩnh, giải quyết sai trái bằng cách tha th�. Tác gi� cũng đưa ra những khiếm khuyết trong cách đối x� với tội nhân của pháp luật hiện nay, đ� ngh� những biện pháp giúp giải quyết tội lỗi và đưa người từng có tội tr� v� với xã hội. Bên cạnh đó, quan điểm của Kant v� "nhân phẩm" cũng được giới thiệu một cách d� hiểu và thực t� đ� đ� chúng ta xem xét lại cách xét đoán và cư x� của mình bấy lâu nay. Cuốn sách mang nhiều giá tr� nhân văn đặc biệt. Điềm tĩnh và tha th� có l� là hai th� đặc tính quan trọng nhất mà mỗi người cần tập luyện không ngừng. Thiện, ác và smartphone là cuốn sách nên đọc cho mọi đối tượng.
Một cuốn sách chữa lành. Có đôi phần trong cuốn sách đúng là hơi năng lý thuyết và triết lý khiến mình k cảm được hết, nhưng với tca nhg giá tr� to lớn mà quyển sách này mang tới cho mình thì nó vẫn là cuốn sách hoàn hảo. Phần đầu tgia nêu thực trạng của nhg mặt tối trên internet, có nhiều phần mình đồng ý ghê gớm, bởi đôi khi lướt đọc nhg bài viết và cmt ch� toàn ch� trích ng khác, mình t� hỏi bản thân quá hiền lành k khi thấy h� k đáng b� vậy. Tgia khiến mình có thêm t� tin bve quan điểm bảo thân, kp đ� tranh chấp đúng sai, mà với mình là đ� k b� nhúm tràm vào nhg cuộc mean tập th�. Nma thực s� nhiều vấn đ� bác ĐHG ch� nêu thực trạng đ� suy ngẫm mà k nêu cách giải quyết khiến mình lấn cấn mãi @@ Đến phần sau thì bác có nói đến, nma với mình nó k đ� đ� áp dụng vào thực t� (hơi chung chung :(( ) Nma phần này healing mình ghê gớm, vì mình kp hoàn hảo, và mình nhận ra mình thiếu s� trắc ẩn, thiếu s� thấu cảm đ� tha th� nhiều lắm :< Đc một ng bạn trên face gt cho các đầu sách của bác DHG nma lần trc đọc BXKLTVC k ấn tượng bằng cuốn này. Hơi tiếc vì mình đọc bản điện t� nên k tiện lắm :< Và cảm ơn bạn mình đã rcm sách ^^
Đây là cuốn đầu tiên của bác Giang mà mình đọc, cũng là cuốn sách đầu tiên mình viết review trong năm nay. Những tưởng đây ch� là một quyển sách self-help thông thường, nên mình b� giật mình khi đọc những chương đầu tiên của quyển sách. Mình đã né tránh việc đọc bình luận của các bài đăng trên mạng xã hội vài năm gần đây vì chúng quá độc ác. Dù là một việc t� t� người ta cũng phải tìm mọi cách đ� dìm nó xuống. Th� nhưng đến tận khi mình đọc quyển sách này, mình mới hiểu được tại sao người ta lại làm như vậy. Mình thường xem lướt qua chú thích hoặc dẫn chiếu. Tuy nhiên với quyển sách này mình đã lưu từng cái một hoặc tìm nghe tìm đọc ngay lập tức. Đây là một cuốn sách rất ý nghĩa. May mắn sao mình đã được đọc nó tại thời điểm này ch� không phải muộn hơn.
Thiệt ra quyển này làm tôi nh� đến chính bản thân, ch� không đâu xa. Nh� những ngày dùng cái goodreads này vui gì đâu, bởi một người anh bảo "ŷ an toàn và ai cũng hòa đồng." Nhưng đâu có? Không phải ai cũng t� t�!!! Có người không biết viết review sách mà h� vừa đọc - thì h� liền viết đ� phản bác lại review của người h� ghét. Thật khinh b�, th� mà lại có rất nhiều người thích. KINH TỞM! 5/5⭐�
Vấn đ� khá là hay, cách viết cũng là cách mình thích nữa. Mới đọc thì mình thấy cũng không quá thu hút mình, nhưng càng v� sau thì mình càng thích. Vì đọc cuốn này mình thấy bản thân trong đó, thấy đồng điệu, thấy quan điểm của mình, cách mình nhìn nhận, cách mình hướng tới, thấy những th� vốn trong đầu mình và lộn xộn nay được định hình và sắp xếp lại. V� lại, cũng thức tỉnh mình trong một s� vấn đ�, có th� thấy bản thân có gì đã sai, đã lầm, đã những tưởng là mình đúng. 4.5/5