Å·±¦ÓéÀÖ

�ây dĩ nhiên là cuốn sách dành cho những ai : mê chuyện tình yêu lãng mạn, ham thích các nhân vật làm nên huy�n thoại và say sưa đ�c Thần thoại Hy Lạp cùng các áng s� thi xưa cũ. Có l� phần nhi�u ngư�i yêu thích tác phẩm này thuộc n� giới, trên hết, ấy là bởi lối viết đậm tính n� của Sơn Táp thu hút h�.

Bìa của bản dịch tiếng Việt không đẹp, với s� bắt chước vụng v� bìa bản tiếng Anh và một dòng tên tác gi� x� đôi bìa sách, qu� tình xấu đến ng� ngàng. Tóm lại, bìa của cuốn “Hoàng đ� và giai nhân� này hoàn toàn là một s� thất bại. Tôi cũng không thích tựa dịch lắm, lý do c� th� s� bàn đến sau.

Nói v� nội dung chính, Sơn Táp mang đến cho ta một tác phẩm viết dựa trên các huy�n thoại xoay quanh một trong các nhân vật vĩ đại nhất trong lịch s� loài ngư�i : Alexandre �ại đ�. Cuốn sách s� đi t� lúc Alexandre sinh ra đ�i đến khi ông chết với kha khá các s� kiện thuộc v� lịch s� cũng như đi sâu hơn vào chi tiết bằng trí tưởng tượng của nhà văn. Chúng ta s� không ch� biết rằng cha của Alexandre là Phillipe và m� là Olympias mà được biết thêm, Phillipe là một ông vua tàn bạo điên cuồng hoang dâm vô đ� còn Olympias thì điên loạn, mưu mô và b� ám ảnh. Nhi�u nhân vật lịch s� khác cũng được điểm tên.

Và rồi Sơn Táp cho Alestria lên tiếng. Nhân vật n� chính là n� hoàng của các cô gái Amazon. Những n� chiến binh Amazon, được nhắc đến trong thần thoại Hy Lạp, là những chiến binh bất kh� chiến bại, những thiện x� lừng danh, săn đàn ông và rất xinh đẹp. Các tính chất thú v� này đã thu hút nhi�u s� thêm thắt của đ�i sau qua đ� các th� loại t� truyện k� đến phim ảnh. Sơn Táp cũng có những Amazon của riêng mình.

Tình yêu của Alexandre �ại đ� và n� hoàng Alestria được dệt nên bằng ngôn t� đẹp và mạnh m�. �ó là tình yêu của sư t� và đại bàng, cháy b�ng, mãnh liệt, điên cuồng, tính chất nào cũng được đẩy đến cực hạn. Tình yêu ấy không lúc nào cạn kiệt th� năng lượng d� dội mà nó bộc phát ngay t� khi hai ngư�i gặp nhau. Không có ch� cho những câu ch� nhạt màu, Sơn Táp vô cùng n� lực xây dựng một tình yêu hoàn toàn. Alexandre đã mất ba mươi năm đ� đi khắp châu Âu rồi châu � mong tìm ra hoàng hậu đích thực cho mình, còn Alestria đã vứt b� thần linh, dân tộc, sinh mạng và chính con ngư�i nàng đ� đi theo v� �ại đ�. Tình yêu của h� là ng�n lửa rừng rực huy hoàng mà như chính Olympias nói trong tác phẩm này, “ch� có lửa là không bao gi� b� hủy hoại�.

� Alexandre et Astria, Sơn Táp s� dụng lối viết với ngôi th� nhất và v� sau thì không ngừng thay đổi nhân vật gi� vai trò k� chuyện đ� đa dạng hóa góc nhìn các s� kiện. Ưu điểm là ngư�i đ�c luôn cảm thấy mình được đưa đến tận cùng của nội tâm nhân vật và một không gian không giới hạn của ngoại cảnh. Khuyết điểm là lối viết này là nếu không khéo thì chẳng khác gì biến tác phẩm thành một trận đấu bóng r� và ngư�i đ�c đóng vai chính trên sân, tức là qu� bóng. Ngoài ra, Sơn Táp còn dùng đến cách viết mô ph�ng các câu chuyện trong truy�n thuyết, nhi�u hình ảnh gợi cảm giác kì vĩ và liên tục dùng các điệp t�, điệp ng� đ� xoáy sâu cảm xúc vào lòng ngư�i đ�c. Hai đặc điểm trên kết hợp cùng nội dung truyện vốn cũng chẳng h� tuyến tính d� hiểu đã dẫn đến một kết qu� tất yếu : v� gần cuối truyện, khi c� Alexandre, Alestria và Ania � thư lại của Alestria cùng thi nhau k�, độc gi� ắt hẳn s� có một cảm giác hết sức “yo most�.

Cũng cần lưu ý, trong trư�ng đoạn v� s� trưởng thành của Alexandre, có các chi tiết tương đối “nặng� đối với bạn đ�c nhạy cảm, đó là s� loạn luân, quan h� đồng tính � th� rất ph� biến vào th�i kì đó của lịch s�.




Nói v� bản dịch tiếng Việt, tôi không phải là ngư�i tinh ý trong việc cân nhắc câu ch� của các dịch gi� nhưng với tác phẩm này, hành văn rất lủng củng. Câu văn thiếu âm điệu khiến cho tôi khi đ�c thỉnh thoảng lại có cảm giác như mình đang ăn và b� nấc cụt. Ví d� ngay đầu truyện đã có câu :

��n n� thần Artémis cháy rụi. Những tia lửa đ� rực, rừng rực trập trùng khói cuộn nuốt g�n bầu tr�i.

V� phần tựa dịch, dựa trên lối k� nương theo s� thi của Sơn Táp, tôi mạo muội nghĩ, dịch Alexandre thành “hoàng đế� và Alestria thành “giai nhân� thực s� làm giảm đi sức gợi của văn bản gốc. Ví d�, chúng ta thư�ng g�i Achilles là Achilles ch� không phải “chiến binh Achilles�, g�i Heracles là Heracles ch� không phải “dũng sĩ Heracles�, g�i Rama là Rama ch� không phải “hoàng t� Rama�. Có nghĩa là, các nhân vật này đã vượt ra ngoài phạm vi của một khái niệm phân loại chung. Tên của h� đã tr� thành một th� độc lập, nổi bật hay nói nôm na là thành “thương hiệu�. Alexandre cũng vậy. Dịch thành “Hoàng đ� và giai nhân� thiết nghĩ đã làm mất đi không ít tính chất cao vợi của hình tượng v� �ại đ� này cũng như mâu thuẫn với cách viết mô ph�ng s� thi của Sơn Táp.

Thêm vào đó, trong phần l�i dịch gi�, có mấy dòng như sau :

Chính ngư�i v� yêu dấu của ông cũng không phải là ngư�i Macédoine, cuộc tình ái của ông với một ngư�i con gái mà lịch s� ghi là Công chúa Roxane x� Batriane thực chất là thiên tình s� độc đáo và đầy nước mắt của một Alexandre �ại �� kiêu hãnh lừng danh với Talestria, N� hoàng của các n� chiến binh Amazone bí ẩn.

Cần lưu ý, dịch gi� viết những l�i này khi đang bàn v� lịch s� ch� không phải nội dung truyện. Tôi đặc biệt nhạy cảm với t� “thực chất�. Những l�i trên thật s� có th� khiến ngư�i đ�c hiểu lầm v� s� hư cấu của Sơn Táp nói riêng và các truy�n thuyết quanh Alexandre �ại đ� nói chung. Những truy�n thuyết có th� có một phần s� thật hoặc hoàn toàn là tưởng tượng, chính s� cũng có th� đúng hay có những sai sót. Song đi�u đó không có nghĩa là chúng ta có th� khẳng định một cách nông nổi, hoàn toàn thiếu bằng chứng rằng Roxane chính là Alestria.



Alexandre et Astria là một cuốn sách đ�c được, th� hiện s� c� gắng đổi mới của Sơn Táp v� cách viết. Nhưng không rõ có phải nh� dịch gi� góp một tay vào hay không mà tác phẩm đ�c rất đuối. �ại khái là, ta s� thấy cảm giác như sau: tác gi� phóng một ng�n lao ra xa thật xa xong hô rất to rằng trên lưng Pegasus, cô s� đưa chúng ta bay vút đến ch� ng�n lao cắm xuống, th� là chúng ta mải mê chạy theo cho đến khi chợt nhận ra lao thì đúng là cắm rất xa nhưng chúng ta đ�u đang đi b�.

C� gắng quá sức mình không bao gi� tốt cho sức kh�e, bác sĩ thư�ng bảo vậy.

Chiá»…m Phong (°Õ³óảo DÆ°Æ¡ng)