ŷ������

لین کارل در کتاب معمای فراوانی ، رونق های نفتی و دولت های نفتی به بررسی اثر وارد شدن پول نفت ، این جام زهر آلود به داخل کشورهای نفتی و بودجه آنها پرداخته است .
آقای کارل کشورها را به دو گروه تقسیم کرده ، گروه اول کشورهای ثروتمند و کم جمعیت عربی هستند که به دلیل وفور ثروت و جمعیت کم بررسی نشده اند و گروه دوم کشورهای با جمعیت زیاد مانند ونزوئلا ، ایران ، نیجریه و اندونزی و اثرات ورود سیل آسای دلارهای نفتی به اقتصاد این کشورها هستند که آقای کارل کاملا و با جزییات زیاد به این موضوع پرداخته .
نویسنده به این موضوع اشاره کرده که گروه دوم کشورهای نفتی ، کشف شدن نفت و قراردادهای نفتی مصادف بوده با فرآیند دولت سازی مدرن در این کشورها و عموما قبل از آن دولتی به معنای مدرن و امروزی وجود نداشته و فاقد ساختار و بخشهای دولتی بوده اند .
اما این کشورها تقریبا مراحل یکسانی را انجام داده اند ، رهبران آنها اینگونه تصور کرده اند که فرصت و زمان اندکی برای پیشرفت ویا همانطور که شاه سابق گفته بود رسیدن به تمدن بزرگ دارند ، اقتصاد سنتی و عموما متکی بر کشاورزی تبدیل شد به اقتصاد نفتی ، تولیدات کشاورزی سقوط کرد وبیشتر کشورها وارد کننده محصولات غذایی شدند ، تعداد کشاورزان کم شد و آنها به شهرهای بزرگ مهاجرت کردند و بیشتر به عنوان کارگران ساده و بدون تخصص در حاشیه شهرها ساکن شدند . پول ملی این کشورها بدون پشتوانه قوی شد و واردات بی رویه ، کمر تولیدات داخلی را شکست . در نبود ساختارهای مالیاتی توجه به اخذ مالیات از مردم کم رنگ و کم رنگتر شد و دولت نفتی خود را بی نیاز از پول مالیات و پاسخ گویی به مردم دید و بدون حس نیاز به پاسخگویی شروع به پخش دلارهای نفتی در جامعه ، ایجاد رانت و ساخت جامعه ای رانت جو و رانت خوار کرد . رهبران این کشورها مغرور به موفقیت کوتاه مدت خویش ، شروع به پند و اندرز جهان کردند و خواستار مشارکت خود در نظم جهان شدند غافل از آنکه خانه خویش را روی آب ساخته اند .
صنایعی بزرگ ونمایشی و بیشتر ضرر ده ساخته شد و رفاهی کاذب برای ملت فراهم شد که شاید در رویا هم قابل تصور نبود . برای مثال نویسنده به ونزوئلا و دموکراسی شکننده آن اشاره می کند ، بودجه ونزوئلا در زمانی دو برابر ایتالیا و برابر با بودجه آلمان غربی بود اما با اولین سقوط قیمت نفت ، شاکله اقتصاد آن از هم فرو پاشید و نشانه های سقوط آن آشکار شد .
تقریبا پس از بحران سقوط قیمت نفت ، بیشتر این کشورها دچار تغییرات اساسی شدند ، شدت این تغییرات در ایران و نیجریه بیشتر و در اندونزی کمتر بود ، در ایران ، انقلاب و سپس جنگ شد و کشور مسیر دیگری را در پیش گرفت .
آقای کارل با دقت اطلاعات مربوط به صادرات نفت و اقتصاد سیاسی در مورد کشورهای ذکر شده را در کتاب جمع آوری کرده و البته به ونزوئلا به عنوان ناکام و بازنده اصلی بیشتر پرداخته است . در پایان نویسنده نتیجه گیری می کند که دلارهای نفت مانند شمشیر دو لبه بوده و در مورد جوامع کمتر توسعه یافته که سوژه اصلی این کتاب هستند ، همانگونه که پرس آلفونسو بنیان گذار اپک گفته نفت ویرانی و بیچارگی به ارمغان می آورد.


دکتر محمد فاضلی در پادکست دغدغه ایران در سه قسمت بسیار شنیدنی خلاصه ای از کتاب معمای فراوانی بیان کرده :
قسمت اول که خلاصه کتاب است نام دولت نفتی : دون کیشوت در لی لی پوت
قسمت دوم بررسی ونزوئلا یا راه فلاکت
قسمت سوم ، کشورهای موفق نروژ و اندونزی : بدون تمرین نفت نام دارد .
برای من گوش دادن پادکست ها با صدای گرم دکتر فاضلی ، تجربه ای بهتر از خواندن کتاب بود .