Å·±¦ÓéÀÖ

Hoe we in de kerk over alcohol praten, hebben gepraat, schrijven, lezen� Gaat dat helemaal goed? Ik stel de vraag op Lazarus.

Lees het stuk terug. Of in Trouw van 21 november 2019.

Kijk de uitzending met Annemiek Schrijver via NPO 2.

Een blog over de waaromvraag. Lees hier op Lazarus.

‘Wil de nieuwe Bonhoeffer opstaan?� schreef ik in De Nieuwe Koers. Het werd het coververhaal. Kijk .

Kerkverlating: ik word er wekelijks mee geconfronteerd. Dit is een hartenkreet die ik erover .

Is het niet wat zwaar, vraag ik me soms af tijdens een kerkdienst. Vroeg in de viering altijd weer die °ì²â°ù¾±Ã«gebeden, waarin je Heer, ontferm u blijft bidden. Ontferm u over de zieken, zwakken, misselijken, eenzamen, het komt allemaal voorbij. Steevast noem ik dan ook het wereldnieuws. ‘Als we het journaal zien en we maken ons zorgen,ÌýHeer, ontferm u over uw wereld.â€� Als ik eerlijk ben neem ik die bede in eerste instantie mee naar de kerk omdat ik weet dat daar veel ouderen zitten. En omdat ik weet dat veel ouderen het journaal (of anderszins het nieuws) volgen, en zich druk maken om de actualiteit.

Maar ook omdat ik het gevoel heb dat je vanaf het begin van de kerkdienst moet worden gewezen op je wereldburgerschap. Ik ben niet alleen ik, ik ben niet alleen mijn gezin, ik ben niet alleen mijn woonplaats � � ik ben mens, en daarvan zijn er zeven miljard. We zijn allen verbonden.

later that night

i held an atlas in my lap

ran my fingers across the whole world

and whispered

where does it hurt?

it answered

everywhere

everywhere

everywhere.

—Warsan Shire

Terwijl ik het °ì²â°ù¾±Ã« bad, woedden er feitelijk zoveel oorlogen en tierde er zoveel onrecht op aarde dat het gebed eerder te licht dan te zwaar was. ‘De steppe zal bloeienâ€�, zongen we dapper, en de enige manier waarop dat lied betekenis kan hebben is als het gezongen wordt door mensen die enigszins begrijpen wat een dorre vlakte is, een steppe die niet bloeit.

Is het niet wat zwaar, vraag ik me soms af tijdens een kerkdienst. Ik had vanochtend het immense voorrecht om het brood te breken en de wijn te schenken. Dan wil ik dat iedereen de wijn naar beneden hoort kletteren, als symbool dat we allemaal weleens op onze bek gaan. Dat onschuldig bloed soms op de grond stort als een gretige oktoberbui. Dat een mens te zijn op aarde ook betekent: bloedverwant zijn van vele, vele anderen.

Dan wil ik dat iedereen het brood hoort breken. Kruimels die onhandig op de tafel vallen, stukken die ongelijk verdeeld zijn, een rommelige bende omdat niemand zonder (kleer)scheuren uit dit leven kan komen. Iedereen krijgt een stuk brood als symbool voor de gebroken lichamen van jezelf, je naasten en je verre naasten. Als uiting van die oude christelijke belijdenis dat we allemaal verschillende ledematen van hetzelfde lichaam zijn, verschillende stukken van een en hetzelfde brood.

De dienst draaide vandaag om Hagar en Ismaël. Die twee zijn in de Hebreeuwse Bijbel beland terwijl ze helemaal geen voorouders zijn van de Joden. Waarom? Omdat ze net zo goed wél hun voorouders hadden kunnen worden. Omdat het medemensen zijn, bloedverwanten die pijn hebben geleden � � en die pijn moet je kennen. Geen brood mag onopgemerkt worden gebroken, geen wijn mag onopgemerkt worden vergoten. Hagar en Ismaël zijn geen uitverkoren aartsouders geworden, maar ze hebben wel een verhaal met God, ze kregen wel twaalf stammen vol nakomelingen. Die verhalen doen ertoe, dat nageslacht mag er wezen, zij moeten gekend worden.

Terwijl ik dat brood brak stierven er misschien wel meerdere onschuldige medemensen in onontwarbare conflicten, in ongezien geweld, in onoplosbare spiralen van geweld. Er gaat een verhaal rond over Bono, dat hij een concert stillegde en eens in de zoveel seconden in zijn handen klapte. ‘Elke keer dat ik in mijn handen klap�, zei hij na een tijdje, ‘sterft er een kind van de honger�. Een man uit de zaal schreeuwde: ‘Klap dan toch niet met je handen, jij idioot�. Maar zo werkt het niet.

Als we het brood niet breken, de wijn niet laten klateren, het °ì²â°ù¾±Ã« niet bidden, vallen die onschuldige slachtoffers nog net zo goed. Wij denken er alleen niet aan. Wij trekken ons terug in de valse veiligheid van praise of poëzie, vrome zelfbevestiging of wereldvreemde dogmatiek, gezellig gemeentezijn of een welkome mindfulness tijdens het stil gebed. Maar daar pas ik voor als de solidariteit ver te zoeken is.

Naar de kerk kom je in de eerste plaats om radicaal medemens te zijn.

En zeker, grote God, dat is zwaar.

Ìý

Als je dit artikel waardeert en je waardering wilt laten blijken met een kleine bijdrage: dat kan! Zo help je mij om onafhankelijk theoloog te blijven.Voor dit formulier is JavaScript nodig; activeer dit in de browser. Ik doneer:Selecteer een bedrag� 1,50� 5� 10� 25� 100� 250 Mail (niet verplicht):Mijn gekozen donatie � - Betalen

Een mokerslag van een album, heel mooi. Lees mijn luisterverslag en op Lazarus.

Lees hier op Lazarus over mijn ervaringen met . Wat als je de kansel op moet terwijl dat je eigenlijk heel erg tegen staat?

De Amerikaanse kerkvernieuwer, denker, eco-theoloog was even in Nederland en ik mocht hem spreken. Lees het interview hier .