ŷ

Nguyễn Vạn Phú's Blog

July 4, 2024

“AI Washing� là gì?

T� tháng 3-2024 đến nay có ít nhất 3 công ty niêm yết tại Mỹb� Ủy ban Chứng khoán M� (SEC) cáo buộc đã s� dụng chiêu thức “AI Washing�. Đâylà tội gì? Nó có ph� biến không?

Nói cho đơn giản, gi� d� bạn đang viết một k� hoạch kinhdoanh trên máy tính xách tay. Thỉnh thoảng phải dùng Google đ� tìm kiếm tài liệunên có th� khoe đã s� dụng thuật toán tìm kiếm tân k�; viết xong dùng chức năngkiểm tra chính t� tuyệt vời của Microsoft; đôi lúc gặp cụm t� khó chưa hiểunghĩa bèn dùng ChatGPT đa năng đ� hỏi han. Vậy cuối cùng bạn có th� kết luận kếhoạch kinh doanh của bạn được biên soạn có s� dụng trí tu� nhân tạo (AI) trongmọi bước đi, tích hợp các mô hình học máy, kết hợp với AI tạo sinh được chăng?Nếu bạn khoe như vậy, đó chính là một dạng “AI Washing� mà SEC đang cảnh báo –nói nôm na theo tiếng Việt là “N� AI�.

Cá nhân “n� AI� không ai nói làm gì nhưng công ty mắc lỗi“AI Washing� s� gây hiểu nhầm cho giới đầu tư, làm h� b� tiền ra mua c� phiếuvì c� tưởng công ty đang đầu tư mạnh vào một lãnh vực đang nóng là AI. Ch� tịchSEC, Gary Gensler đã nhiều lần cảnh báo các công ty không được “nổ� quá thực tếứng dụng AI vì như th� h� đang vi phạm luật chứng khoán. Giải thích một cáchchính thức thì “AI Washing� được xem là một chiêu thức marketing một s� công tys� dụng đ� phóng đại tầm mức ứng dụng công ngh� AI trong các sản phẩm của h�. Mụctiêu là nhằm biến sản phẩm của công ty có v� hiện đại hơn thực t�, tận dụng mốiquan tâm và s� thổi phồng quanh AI. S� dĩ gọi là “AI Washing� bởi trước đó đãcó khái niệm “Greenwashing�, đ� ch� các chiêu thức một s� công ty s� dụng nhằmtạo cảm giác h� đã n� lực có những bước tiến mạnh theo hướng sản xuất xanh, sạch,bảo v� môi trường trong khi thực t� không phải như vậy.

Mới đây nhất, vào giữa tháng 6-2024, SEC kiện nhà sáng lập,cựu tổng giám đốc điều hành Joonko, một nền tảng tuyển dụng trực tuyến, từngtuyên b� h� s� dụng AI đ� kết nối các công ty cần tuyển dụng với các ứng viênxuất thân t� các nhóm người ít được chú ý. Trong s� các cáo buộc, SEC cho rằngJoonko hoàn toàn không s� dụng gì dính líu đến AI như h� khoe. Ngoài ra ngườisáng lập còn b� các cáo buộc khác như gi� mạo hợp đồng, chỉnh sửa các bản saokê ngân hàng, báo cáo thổi phồng s� lượng khách hàng của công ty.

Vào tháng 3-2024, hai công ty Delphia và Global Predictions đồngý nộp tổng cộng 400.000 đô-la đ� giải quyết đơn kiện của SEC cho rằng c� haiđưa ra những tuyên b� sai và gây hiểu nhầm v� việc s� dụng AI. Delphia từng khoebiết cách làm cho trí tu� nhân tạo của h� thông minh hơn nên có th� d� báo côngty nào hay xu hướng nào s� nổi trội đ� mọi người có th� đầu tư vào chúng sớmhơn những người khác. Global Predictions thì tuyên b� h� là nhà tư vấn tàichính AI đầu tiên được quản lý và nền tảng của h� cung cấp các d� báo do chuyêngia AI dẫn dắt. Dù vậy c� hai đều không thừa nhận hay bác b� cáo buộc của SEC.

Nhiều luật sư cho rằng n� lực của SEC trong thời gian qua tươngt� những gì h� từng làm vào thời k� đầu nóng sốt các loại tiền mã hóa. HilaryAllen, một giáo sư luật của trường American University cho rằng lúc nào cũng cónhững người c� tình lợi dụng công ngh� đ� hưởng lợi. Giai đoạn này d� phát hiệnvì chưa tinh vi, ch� e rằng sau này có những n� lực kín đáo khoe ứng dụng AIkhó lật tẩy hơn.

Một cách đ� phát hiện xem công ty có “n� AI� không là đặtcâu hỏi: liệu phần mềm s� dụng trong sản phẩm có những thuật toán có kh� năng tựhọc đ� đưa ra các quyết định mới ch� không phải do lập trình đ� thực hiện. Cũngcần lưu ý với người tiêu dùng bình thường ngày nay khi nghe nói đến AI h� liềnliên tưởng đến các AI tạo sinh như ChatGPT hay Gemini trong khi thật ra AI cóth� nói đến một ph� rộng rãi hơn nhiều các công ngh� s� dụng học máy đ� huấnluyện dựa trên d� liệu ch� không phải được lập trình t� trước.

Rất nhiều sản phẩm tiêu dùng ngày nay, t� t� lạnh, máy giặtđến máy hút bụi thực chất ch� là có kết nối Internet đ� điều khiển thông quacác ứng dụng trên điện thoại di động nhưng cũng được quảng bá là sản phẩm AI.Phép th� kiểm tra là xem k� chúng có t� thực hiện được thao tác nào không dochúng t� quyết định thực hiện dựa trên các d� liệu đầu vào do chúng thu thập.Hay tất c� là do chúng ta cài đặt một loạt các điều kiện trên ứng dụng rồi đểchúng lần lược tiến hành các thao tác đã được lập trình.

Trong bối cảnh ngay c� các “ông lớn� công ngh� như Google,OpenAI hay Microsoft đều đang đau đầu với hiện tượng các chatbot của h� d� bịachuyện, gọi là b� ảo giác (hallucination) thì các lời khẳng định của một côngty nào đó cam đoan tr� lý ảo s� dụng AI tạo sinh của h� hoàn toàn chính xác100%, không h� nói sai lần nào chắc chắn là một dạng “n� AI�. Khi bên dưới các sảnphẩm ChatGPT, Gemini hay Copilot đều thận trọng nhắc người dùng, không nên tin hẳnvào kết qu� vì chúng có th� nói sai, một lời cam đoan ẩu như th� s� gây tác hạito lớn đến người dùng c� tin, xứng đáng b� gán danh “AI Washing�.

 •  0 comments  •  flag
Published on July 04, 2024 19:42

AI - hype and reality

AI � cườngđiệu và thực t�

Nguyễn Vạn Phú

Bạn đôi lúc có cảm giác hơi hơi mặc cảm vì chung quanh đọcđâu cũng thấy bàn v� AI (trí tu� nhân tạo), v� các chatbot thông minh trong khimình chưa bao gi� dùng nó vào công việc, ngay c� đối đáp thì ch� th� vài ba lầnrồi thôi. Xin đừng quá t� ti, một nghiên cứu của Reuters Institute và đại họcOxford, khảo sát hơn 12.000 người � 6 nước cho thấy một điều tương t� - ch� có7% � M� và 2% � Anh, Pháp, 1% � Nhật nói h� s� dụng các công c� AI tạo sinhhàng ngày; đa s� ch� xài một hai lần cho biết. Nghiên cứu cũng cho thấy một tỷl� lớn người được khảo sát (47% � M� và 42% � Anh) chưa h� nghe nói đếnChatGPT; t� l� này còn cao hơn � các AI tạo sinh khác như Gemini của Google, hayCopilot của Microsoft.

AI cho từngngười

Vì sao th� giới hay ít ra trên mặt báo c� xôn xao chuyện AImà thực t� ít người dùng như th�? Đó là bởi đứng trước màn hình ChatGPT thiệttình không biết hỏi gì luôn. Có l� ai cũng th� hỏi các câu mang tính kiểm trakiến thức xem nó có thông minh thật không. Cách chúng tr� lời gây ấn tượng chonhiều người nhưng cũng có th� gây thất vọng � nhiều người khác bởi trước sau gìcũng bắt gặp nó tr� lời sai, nhiềucái sai rất v� vẩn. T� đó ấn tượng của người dùng là ChatGPT quá giỏi, quá tàinhưng không tin được, dùng đ� giải trí thì được còn dùng nó đ� giải quyết các vấnđ� vướng mắc thật s� thì chưa.

Điều này cũng giải thích các bài viết c� chỏi nhau v� AI: mộtbên nói nó s� lấy đi nhiều công ăn việc làm, s� đẩy hàng triệu người vào ch� thấtnghiệp; một bên nói còn lâu, tất c� ch� là s� cường điệu hóa của một s� doanhnghiệp đánh cược vào AI. � đây có l� nên phân biệt hai loại góc nhìn, phântích, đánh giá, đo lường tiềm năng của các công c� AI nhìn t� góc đ� cá nhân vàt� góc đ� chung cho c� nền kinh t�.

� góc đ� cá nhân, nếu vượt qua được giai đoạn xài th� cho biết,không còn dè chừng ChatGPT như một tr� lý thông minh nhưng không đáng tin, chúngta có th� biến nó thành công c� h� tr� công việc rất có ích. Lấy ví d� công việcbếp núc của tòa soạn một t� báo, là chuyện chuyên môn của người viết bài này, giảth� một phóng viên ngày mai có cái hẹn phỏng vấn một nhân vật quan trọng, bìnhthường phóng viên s� gặp trưởng ban hay thư ký tòa soạn đ� được hướng dẫn nên hỏigì, hướng câu chuyện phỏng vấn vào những đ� tài nào� Nay với ChatGPT ngườiphóng viên có th� hỏi ngay công c� AI này, miễn sao c� cung cấp càng nhiều chitiết càng tốt như chức v� người được phỏng vấn, lãnh vực chuyên môn, đ� tàiđang quan tâm, thông tin nền� Bảo đảm câu tr� lời chi tiết của ChatGPT cùng vớihàng loạt câu hỏi phỏng vấn nó gợi ý s� gây ngạc nhiên cho nhiều người.

Các cuộc họp giao ban tin vào mỗi buổi sáng thường là cơn ácmộng với nhiều phóng viên vì không tìm ra đầu tin đ� báo. ChatGPT có th� gợi ýđ� tài, hay c� cung cấp cho nó các mảng thời s� chính rồi nh� nó ch� ra các đềtài đ� viết tiếp (follow-up). Trong các buổi động não chung � tòa soạn, nó sẽlà tr� lý đắc lực đưa ra các ý tưởng mới cho mọi người thảo luận. ChatGPT vàcác công c� AI tạo sinh tương t� nay đã có th� phân tích sâu một báo cáo tàichính, tóm tắt một tài liệu dài, nêu những điểm chính của một văn bản vừa banhành. Chúng có th� giúp phóng viên tạo ra các biểu bảng, đ� họa, thậm chí cảhình minh họa nữa.

Đây ch� là một minh họa cho việc s� dụng AI tạo sinh như cáccông c� h� tr� hữu ích trong ngh� báo; mọi ngh� khác đều có th� tìm thấy các ứngdụng tương t�, t� dịch thuật đến tóm tắt văn bản, t� viết k� hoạch marketing đếnviết đơn xin việc. Chúng không th� thay th� hoàn toàn con người nhưng s� làcánh tay nối dài đắc lực cho những ai biết cách s� dụng chúng. Chí ít chúngcũng giúp chúng ta giải thích các khái niệm mới l�, một câu tiếng nước ngoài chưabiết, một tít báo khó hiểu � tất c� có sẵn trong lòng bàn tay.

AI cho c� nềnkinh t�

� góc nhìn toàn b� nền kinh t�, tác động của AI, cho dù đượckhuếch trương bằng c� ngàn bài viết, là chưa đến đâu c�. Cái làm nên sôi động củalãnh vực AI chính là giá c� phiếu của các công ty liên quan đang tăng mạnh, nhưhãng Nvidia, chuyên sản xuất chip dùng trong AI, giá c� phiếu liên tục tăngkhông ngừng ngh�, giúp giá tr� vốn hóa công ty này đến tháng 6-2024 vượt quaMicrosoft, Apple, tr� thành công ty lớn nhất th� giới � mức giá trên 3.300 tỷđ�-la.

Ngược lại, sau cơn sốt đầu tư vào AI như một xu hướng thờithượng, các công ty mới v� l�, cuộc chơi AI rất tốn kém nhưng hiệu qu� chưa thấyđâu c�. Theo Bloomberg, t� l� các công ty có k� hoạch tăng mức đầu tư vào AItrong 12 tháng tới đã giảm t� mốc rất cao 93% cách đây một năm nay ch� còn 63%.Trong khi đó, theo Cục Thống kê M�, ch� có 5% công ty M� có s� dụng AI. Trongbình diện từng công ty, có th� từng cá nhân các nhân viên mày mò tìm cách s� dụngAI đ� nâng hiệu suất công việc nhưng c� công ty ứng dụng AI đ� cải tiến sản phẩmhay dịch v� thì chưa thông suốt.

Philipp Carlsson-Szlezak, nhà kinh t� trưởng của BostonConsulting Group nhận định: “Với tôi, đây là câu chuyện năm năm nữa, ch� khôngphải năm quý�. Ý ông muốn nói phải chừng năm năm nữa mới chứng kiến được s� thayđổi trong hoạt động của doanh nghiệp dưới tác động của AI. Tr� lại câu chuyện mộttòa soạn đ� minh họa ứng dụng AI, từng phóng viên, từng thư ký tòa soạn có th� sửdụng AI đ� h� tr� cho công việc. Còn nói t� báo dùng AI đ� thay phóng viên viếttin bài thì còn lâu.

Nhà kinh t� MIT nổi tiếng Daron Acemoglu viết trên t� Project Syndicate bài “Đừng tin vào sựcường điệu AI� với câu m� đầu: “Nếu bạn lắng nghe các lãnh đạo công ngh�, cácnhà d� báo kinh doanh và hầu hết báo chí, bạn có th� s� tin rằng các bước tiếngần đây của AI tạo sinh s� sớm đem lại các lợi ích năng suất to lớn, cách mạnghóa cuộc sống của chúng ta bây gi�. Tuy nhiên lý thuyết kinh t� cũng như d� liệukhông ủng h� lời d� báo h� hởi này�.

Bàn v� tác động lâu dài của AI, có l� bài viết của RayKurzweil trên t� Economist tóm gọnsúc tích nhất. Ông cho rằng AI s� đem lại những lợi ích to lớn trong ba lãnh vực:năng lượng, sản xuất và y t�. V� năng lượng, nếu con người ch� cần khai thác0,01% năng lượng mặt trời hàng ngày rót xuống mặt đất thì cũng đ� cho th� giới dưxài, không cần ph� thuộc vào xăng dầu, than đá gây ô nhiễm nữa. Th� nhưng cuộccách mạng năng lượng mặt trời chưa diễn ra mạnh m� là do vật liệu ch� tạo pin đểtr� điện vào ban ngày khi dư thừa đem sang s� dụng vào ban đêm còn quá đắt. Sửdụng AI đ� sàng lọc hàng ngàn nguyên liệu có th� dùng đ� làm pin chọn ra hợp chấttối ưu là th� mạnh của AI � khi đó nguồn năng lượng sạch, dồi dào và r� tiền sẽbiến đổi hoàn toàn th� giới.

Năng lượng dồi dào s� dẫn tới sản xuất giá r�, k� c� robot thôngminh thay dần con người trong các công việc nặng nhọc, nguy hiểm. � lãnh vực thứba, AI s� thúc đẩy những bước tiến đột phá trong công ngh� sinh học, giúp thửnghiệm nhanh nhiều loại thuốc, gi� lập hàng triệu tình huống khác nhau trongcác phòng thí nghiệm ảo, t� đó tìm ra các loại thuốc mới cho loài người.

Cho dù những d� báo của Kurzweil mang tính kh� thi cao, chúngcũng đòi hỏi thời gian, tính bằng c� thập niên nữa. Vì th� có th� tạm thời kếtluận, AI rất có ích nhưng hãy bắt tay vào s� dụng chúng đi cho nhu cầu từng cánhân, từng t� chức, từng công ty. Đừng ca tụng tiềm năng của chúng nữa vì s� cườngđiệu thường đem đến thất vọng trong khi AI cũng như nhiều đột phá công ngh�, cầns� kiên nhẫn và dụng công đ� khai thác.

Box

Nh� AI viếttít báo

Đặt tít thường là công việc của người biên tập ch� không phảicủa phóng viên. Đặt tít là một ngh� thuật, sao cho vừa ngắn gọn vừa thu hút sựchú ý của người đọc, nếu có các yếu t� hài hước, chơi ch� và trong thời đạiInternet, đáp ứng yêu cầu SEO nữa thì quá tốt.

Người viết th� tải toàn b� bài này lên một s� AI tạo sinh phổbiến rồi nh� chúng đặt dùm cái tít, lưu ý văn phong dí dỏm nhưng ngắn gọn. ChatGPTcho vài tít có v� như muốn tạo s� hấp dẫn: AI: Siêu trí tu� hay tr� lý mauquên?; AI: Đột phá công ngh� hay ch� là “thánh phán�?

Gemini của Google đ� ngh� đến 10 tít, k� c� một vài tít khábí ẩn, không biết sao nó đưa ra: AI: "Lên Giàn Gi�" Hay "XuốngGiếng Thật"?; AI: "Giải Mã Bí Ẩn" Hay "Tạo Ra MêCung"?; AI: "Chìa Khóa Tương Lai" Hay "H� Đen Vô Tận"?

Nhìn chung là chưa ổn � thôi c� đ� công việc này cho biên tậpviên như h� đang làm, chưa AI nào thay được.

 •  0 comments  •  flag
Published on July 04, 2024 19:42

December 30, 2021

Cryptocurrency

Phép th� tiền crypto

Không biết hãng Finder khảo sát � đâu, với ai mà kết luận đến 41% dân Việt Nam có s� hữu tiền mã hóa (cryptocurrency hay crypto), đứng nhất th� giới luôn. Nghe còn ấn tượng hơn là 28% trong s� này có đầu tư vào bitcoin! Hãng nghiên cứu Chainalysis cũng có kết luận tương t�.

Cũng như thông tin hình chụp bức tranh này, hình s� hóa chiếc giày kia được bán đấu giá mấy triệu đô-la, các mẩu tin v� th� giới tiền ảo gây hoài nghi, tò mò và thắc mắc liệu th� giới chúng ta đang sống có đang rơi vào ch� điên loạn khi người ta tranh nhau mua những đồng tiền được đặt tên theo những con chó một cách đùa giỡn! Nhưng cũng có nhiều người tin vào cái tương lai của th� giới ảo đó � hăm h� tìm hiểu đ� tránh l� chuyến tàu làm giàu của th� k�. Giải thích như th� nào đây, cái hiện tượng k� l� này?

* * *

Không đợi đến khi Yuval Harari viết cuốn Sapiens, người ta mới biết các khái niệm như thượng đ�, đất nước, tiền, doanh nghiệp� là không có thật, là các thực th� ch� tồn tại trong trí tưởng tượng của con người. Người ta đ� những khái niệm đó ra đ� làm nền tảng gắng kết con người lại với nhau, nâng con người t� mức đ� một động vật như bao động vật khác lên thành một loài độc đáo, biết kiềm ch� đ� hợp tác làm nên những điều k� vĩ.

Th� tại sao không suy nghĩ những khái niệm mới nảy nòi sau này như cái Metaverse của Mark Zuckerberg hay hàng loạt khái niệm k� l� như NFT (non-tangible tokens � bản sao k� thuật s� duy nhất của một tác phẩm), Bitcoin và hàng loạt đồng tiền mã hóa khác� cũng là những thực th� không có thật s� tồn tại trong trí tưởng tượng của những th� h� sau này. Nếu th� h� trước tin vào cái cấu trúc tập trung của xã hội, có th� bậc, trên dưới thì th� h� sau đòi mọi th� phải phi tập trung, ngang hàng. Và thời điểm hỗn loạn của th� giới ảo hiện nay là lúc các khái niệm phi tập trung đó được rao giảng, được nhào nặn, lý thuyết hóa đ� s� có những nhóm người tin chúng như các th� h� trước tin vào t� giấy của các chính ph� phát hành và bảo đó là tiền. Chúng ta từng tin vào hàng loạt khái niệm không có thật thì đã sao.

Trong một thời gian dài, người nào ra kinh doanh là đem toàn b� tài sản k� c� nhà cửa, vườn tược ra đặt cược cho các thương v� bán buôn. Thua l�, n� nần là rất d� b� xiết hết gia sản. Rồi có l� một nhóm “doanh nhân� nào đó ngồi lại, nghĩ ra khái niệm “trách nhiệm hữu hạn� đ� ch� ràng buộc trách nhiệm của người sản xuất, kinh doanh vào một s� vốn nhất định mà h� đưa vào thương trường mà thôi. Trước đó công ty trách nhiệm hữu hạn không h� tồn tại; sau khi luật l� ra đời, nó cũng không h� tồn tại trên cuộc đời này nhưng lại rất thực trong tâm trí những người liên quan, cùng chia s� niềm tin được thiết lập bằng luật l�. Ngày nay không ai nói khái niệm một công ty ch� chịu trách nhiệm hữu hạn là điên r� c�.

Ngược lại, bây gi� mà nói “quân x� thần t�, thần bất t� bất trung�, ắt hẳn mọi người s� nói đ� khùng; hay giới tr� s� cười khi nghe khuyên “gái thời tiết hạnh làm câu trau mình�. Với th� h� sau, quan h� giữa v� tổng thống một nước với người dân nước đó hay quan niệm trinh tiết đã thay đổi tận gốc r�. Điều muốn nói là � thời nào người ta cũng cùng nhau tin vào một s� khái niệm thì những khái niệm đó s� tr� thành chân lý đúng đắn, không có gì bàn cãi.

Nay một đồng tiền mà mỗi lần đem ra tiêu xài phải tìm đ� mắt mới có nơi chấp nhận, mỗi giao dịch phải ch� vài phút đến vài chục phút và tiêu tốn c� ngàn ký điện� có người cho là điên nhưng cũng có người hoan hô. Đó là bitcoin. Một hình chụp bìa báo Economist thành một tác phẩm mang tên NFT được tranh mua với giá gần nửa triệu đô-la, chúng ta cho là khùng nhưng vẫn có người mua đấy thôi.

Thôi thì những người lớn tuổi đã quen với các khái niệm cũ được dày công vun đắp biết bao th� h� hãy c� hoài nghi và tránh xa các món vật phẩm mới trong cái “đa th� giới� mà các th� h� sau đang tìm cách xây dựng rồi vun đắp theo kiểu của h�. Th� h� tr� c� hăm h� với các khái niệm xa l� như tài chính phi tập trung (DeFi), chuỗi khối (blockchain), tiền mã hóa, hợp đồng thông minh, t� chức t� ch� phi tập trung (DAO)� và c� trò chuyện với nhau đ� dần biến những khái niệm này thành “chân lý� như kiểu “công ty trách nhiệm hữu hạn� ngày xưa.

* * *

Ch� có một điều: cho dù 41% dân Việt Nam có s� hữu tiền mã hóa thật đi chăng nữa, 59% còn lại không mà tiền mã hóa ắt không muốn nửa th� giới kia gi� d� có sụp đ� s� ảnh hưởng đến cuộc sống của h�. Tức nền kinh t� tiền mã hóa dù có tiềm năng hay tăng trưởng mạnh m� đến đâu cũng nên được gói gọn lại ch� đừng đ� tác động lên nền kinh t� thật với các sản phẩm thật.

Muốn vậy, cách tốt nhất là các nước ra quy định làm nên các rào chắn ngang cách hai th� giới hay c� th� hơn, các sàn giao dịch tiền mã hóa c� mua bán với nhau thoải mái nhưng không được đổi t� tiền mã hóa ra tiền thật.

K� cũng l�, những người c� súy cho các đồng tiền mã hóa như bitcoin đều nhấn mạnh đến s� yếu kém của đồng tiền truyền thống như b� nhà nước kiểm soát, giao dịch tốt kém, th� tại sao h� không dùng các đồng tiền đã được sinh ra khá nhiều rồi đấy đ� mua bán với nhau, đừng dính líu gì đến đô-la M� hay euro hay bảng Anh nữa. Và k� cũng l�, các đồng tiền mã hóa thay nhau ra đời nhưng hình như ch� đ� trao đổi với đô-la M� đ� t� khen nhau khi so sánh giá tăng lên vùn vụt với các đồng tiền truyền thống. Nếu không so sánh làm sao biết giá tr� thật của bitcoin là bao nhiêu khi rất hiếm khi đồng tiền này được s� dụng đ� đi ch�, mua hàng.

Có th� đoan chắc nếu buộc người đầu tư vào các đồng tiền mã hóa ch� được dùng tiền thật đ� mua ch� không được dùng đồng tiền mã hóa đ� bán rồi mua lại tiền thật, tức ch� có vào ch� không có ra th� trường này s� sớm xẹp như bóng xì hơi.

* * *

Hiện nay chính sách của các nước đang đi theo hướng này, hoặc cấm hoặc cảnh báo các hoạt động giao dịch tiền mã hóa và các loại token không được xem chúng là tiền. Mua bán các NFT đ� sau này trong th� giới ảo người s� hữu có th� hãnh diện khoe h� là ch� thì bình thường nhưng tạo sàn giao dịch rồi cho đổi t� tiền mã hóa sang tiền thật là b� cấm. Binance, sàn giao dịch tiền mã hóa lớn nhất th� giới đã b� như th� � Anh, Italia, Đức, Hà Lan, Nhật Bản, Trung Quốc�

Cách tiếp cận của M� là bảo v� nhà đầu tư, tức người dân nước h� khi b� tiền vào mua các loại tiền mã hóa. Vì th� giới quản lý nước này buộc các sàn kê khai c� th� như ví tiền mã hóa của khách đ� � đâu, d� liệu giao dịch lưu � nước nào, ai chịu trách nhiệm mỗi khi có kiện tụng xảy ra. Đặc biệt Cục d� tr� liên bang nước này (Fed) rất quan tâm đến đồng stablecoin, tức đồng tiền mã hóa gắn chặt giá tr� với đô-la M� bởi như th� là làm loãng kh� năng điều hành tiền t� của h�.

Châu Âu cũng đang soạn luật đ� quản lý th� trường tiền mã hóa, trong đó s� cấm các đồng tiền stablecoin tr� lãi và lưu hành. Nhiều nhà làm luật kêu gọi phải soạn quy định nhanh lên trước khi các stablecoin lấn sâu vào th� trường tiền t� làm một t� l� lớn không nằm trong s� kiểm soát của chính quyền các nước. Nhưng ưu tiên của châu Âu hiện nay là ngăn chặn việc s� dụng tiền mã hóa đ� rửa tiền và tài tr� cho khủng b�.

Tuy nhiên, có nước xua đuổi thì cũng có nước mời gọi tiền mã hóa vào nước h� đầu tư. Chẳng hạn, theo t� New York Times, Ukraine đang c� gắng tr� thành “th� đô� của tiền mã hóa; tháng 9 vừa rồi mới thông qua luật hợp pháp hóa bitcoin. Chính ph� nước này đang đưa ra nhiều ưu đãi đ� lôi kéo các doanh nghiệp chuyên v� tiền mã hóa dọn v� đây như một phương cách thúc đẩy nền kinh t� và xây dựng lại hình ảnh một đất nước từng chịu tai tiếng v� tham nhũng, tai tiếng tài chính.

Vấn đ� nằm � ch� các doanh nhân công ngh� nếu có dồn v� Ukraine là do các yếu kém của nước này đ� h� rảnh tay suy nghĩ đ� loại sản phẩm nhằm hút tiền của thiên h�. Giới quản lý tài chính Ukraine càng ít biết v� h�, càng không hiểu gì v� sản phẩm h� chào bán, càng mơ h� v� tình hình tài chính của h�, các công ty này càng mừng. Âu đó cũng là mâu thuẫn của cái th� giới ảo khi hết lời ca tụng v� các đồng tiền mã hóa nhưng khi có lãi lại đổi ra tiền đô-la hay euro đ� có tiền thật cầm trong tay mới mua được du thuyền hay máy bay riêng.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:25

L���i th��m��� Web3

L���i th��m��� Web3

Ngh�� c��ng v���t v��� cho nh���ng ng�����i mu���n b��m theo c��c chuy���n �����ng c��ng ngh���, h���t ���d��� li���u l���n��� �����n ���h���c m��y���, h���t ���tr�� tu��� nh��n t���o��� �����n ���c��ng ngh��� 4.0���. Nay th��m m���t kh��i ni���m m���i ��ang tr��� n��n th���i th�����ng, ch��a bi���t s��� m��� ra m���t giai ��o���n m���i c���a Internet hay ch��� l�� m���t c��n s���t ch��ng qua ��� ���� l�� Web3.

C��c �����i Web

Web 1.0 l�� c��c trang web t��nh, ch��� hi���n th��� v��n b���n, ch��� kh��ng l�� ch��� v�� ���nh �������c d��ng h���n ch���; c��ng nhi���u ���nh, t���c ����� t���i v��� c��ng ch���m, c�� l��c sau khi g�� �����a ch��� ph���i ch��� m���t l��c sau to��n b��� trang m���i hi���n l��n m��n h��nh. L��c ���� b���m v��o �������ng d���n, m��y t��� �����ng chuy���n ch��ng ta sang trang kh��c ���� l�� m���t s��� di���u k���. V���i Web 1.0 ch��n video l�� ��i���u xa x���, ��t ai l��m. Th��ng tin ch��� ��i m���t chi���u t��� web �����n ng�����i xem.

�����n �����u th��� k��� n��y, Web 2.0 thay ch��n Web 1.0 ����� bi���n Internet th��nh m���t th��� gi���i �����ng, c�� t����ng t��c hai chi���u, c�� h��nh ���nh, video ����� c���. C��� nh��n v��o nh���ng g�� Gmail c�� th��� l��m �������c tr��n n���n t���ng web m���i th���y Web 2.0 ���� ��i r���t xa so v���i Web 1.0. Hi���n nay ng�����i d��ng v��o Facebook, t����ng t��c ����� ki���u, t��� b���m ���like��� �����n g�� nh���n x��t, t��� t���o ra m���t m���u chuy���n m���i �����n ph��t video tr���c tuy���n cho c��� ng��n ng�����i xem. ���� ch��nh l�� Web 2.0. C���n l��u �� ng�����i ta d��ng Web 2.0 nh��ng kh��ng ch��� tr��nh duy���t d��ng tr��n m��y t��nh m�� c��n c��c ���ng d���ng tr��n ��i���n tho���i di �����ng v�� c��c thi���t b��� kh��c.

Nay, theo nh���n �����nh c���a m���t s��� t��n tu���i l���n trong ng��nh c��ng ngh���, giai ��o���n Web3 ���� b���t �����u, d�� m���i manh nha nh��ng, theo h���, s��� thay �����i t���n g���c r��� c��ch con ng�����i s��� d���ng Internet. Web3 c�� th���t hay kh��ng, bao gi��� n�� ph��� bi���n hay Web3 ch��� l�� c��ch truy���n b�� cho c��c lo���i ti���n m�� h��a, cho gi���i mua b��n NFT d��� d��� ng�����i m���i ��� �����n nay v���n ch��a c�� c��u tr��� l���i d���t kho��t.

D�� c�� nhi���u ng�����i h��nh dung Web3 theo nh���ng c��ch kh��c nhau, c��i nguy��n l�� ai n���y �����u �����ng �� l�� Web3 kh��c c��c �����i web tr�����c ��� ch��� ���phi t���p trung���. C��� t��� ng�����i d��ng ph���i d���a v��o Google ����� t��m ki���m th��ng tin, nh���n, g���i email; d���a v��o Facebook ����� duy tr�� li��n l���c v���i b���n b��; v��o Spotify ����� nghe nh���c; v��o Netflix ����� xem phim. C��c n��i n��y ����ng vai m���t trung t��m, m���t �����u m���i ����� c��c b��n g���p nhau m�� giao d���ch nh�� ca s�� g���p ng�����i nghe, di���n vi��n g���p ng�����i xem, nh�� qu���ng c��o g���p kh��ch ti��u d��ng. ���� l�� t��nh ch���t t���p trung c���a Web 2.0. V���i Web 3.0 th�� ng�����c l���i v�� th��� thay cho c��c app (���ng d���ng) tr��n Web3 s��� l�� c��c dApp (���ng d���ng phi t���p trung).

Ng�����i ta k��� v���ng Web3 (c��ng l��� h���u h���t �����u vi���t l�� Web3 ch��� kh��ng ph���i Web 3.0) s��� lo���i b��� c��c t��� ch���c trung gian hi���n ��ang ��n m���t ph���n r���t l���n doanh thu cho c��c b��n t���o ra. Tr��n l�� thuy���t Web3 s��� gi��p ca s�� ti���p c���n tr���c ti���p v���i ng�����i nghe, nh���n th�� lao th���ng, kh��ng chia hoa h���ng cho ai. Web3 chia ti���n qu���ng c��o cho ng�����i d��ng Facebook ch��� kh��ng ����� n��i n��y h�����ng tr���n nh�� b��y gi���. N��i c��ch kh��c Web3 l�� m���t n���n t���ng ���d��n ch��� h��a��� Internet, ����a n�� v��� l���i v���i c��c �� t�����ng nguy��n th���y, ai n���y b��nh �����ng nh�� nhau, kh��ng ch���u l��� thu���c v��o c��c ��ng l���n c��ng ngh���.

Nhi��n li���u c���a Web3

����� th���c hi���n nguy��n l�� ���phi t���p trung���, c��c m��y t��nh k���t n���i v���i nhau �����u ngang h��ng, Web3 ph���i d���a v��o c��ng ngh��� blockchain. Nghe �����n ����y s��� c�� nhi���u ng�����i n���n v�� �����ng ph���i kh��i ni���m ���chu���i kh���i��� m�� h��� ���� gh��t hay b�� tay kh��ng th��� hi���u. C��� h��nh dung m���i m��y t��nh l�� m���t kh���i, li��n k���t v���i nhau m���t c��ch ch���t ch��� th��nh chu���i ����� duy tr�� m���t cu���n s��� c��i, m��y n��o c��ng nh�� nhau, ai ghi th��m g�� v��o �����u ph���i �������c to��n b��� c��c m��y trong chu���i ch���p nh���n. V�� th��� cu���n s��� c��i n��y ai c��ng truy c���p �������c nh��ng kh��ng th��� m���t ai t��� m��nh s���a ch���a th��ng tin.

Nh�� v���y sau n��y d��ng Web3 ����� mua h��ng, nghe nh���c, coi phim, ch��i game, tham gia m���ng x�� h���i��� t���t c��� �����u s��� d���ng c��ng ngh��� blockchain, v��� l�� thuy���t s��� t���o ra c��c m���i li��n k���t, d�� ���� l�� ����� tr��� ti���n, nh���n ti���n, ����ng n���i dung, t���i nh���c��� Kh��ng c�� m��y ch���, kh��ng c�� t��� ch���c �����u m���i mang t��nh t���p trung ��� t���c kh��ng c�� Mark Zuckerberg ph��n b���n vi���t nh�� th��� n��y l�� vi ph���m ti��u chu���n c���ng �����ng r���i, ph���i x��a th��i. C��n n���n t���ng k��� thu���t c���a Web3 ph���i nh�� th��� n��o ����� gi���i quy���t h��ng lo���t c��c v���n ����� nh�� v���n h��nh blockchain c���n ngu���n n��ng l�����ng l���n, ph�� ���x��ng nh���t��� duy tr�� blockchain cao, ai �����ng ra ph��n x��� n���u c�� tranh ch���p, l��m sao ng��n ng���a �����o nh���c, �����o phim, th���m ch�� l���a �����o l���y h���t h��ng h��a��� th�� ch���u, ch��a c�� t��i li���u n��o v��� Web3 n��i cho c���n k���.

Hi���n nay c��c n��i ���ng d���ng Web3 ��� m���c s�� khai th�� t���ng ng�����i d��ng c��c token nh�� c��c �����ng xu ���o sau n��y s��� d��ng v��o nhi���u vi���c nh�� ti���n ����� tr��� d���ch v��� �����c b��o hay phi���u b���u ����� quy���t �����nh m���t s��� v���n ����� �������c ����a ra ����� tr��ng c���u. C�� l��� c��c b���n ���� nghe n��i �����n NFT ��� t���c m���t m�� ch���ng nh���n quy���n s��� h���u tr��n th��� gi���i ���o m���t t��i s���n n��o ����. Th��� tr�����ng mua b��n NFT ��ang �������c ti���n h��nh tr��n Web3, th���t ra l�� m���t ti���n ��ch m��� r���ng c���a c��c tr��nh duy���t Chrome hay Firefox, �������c bi���n th��nh v�� ��i���n t��� ch���a ti���n m�� h��a hay s���n ph���m NFT. C��c s��n giao d���ch ti���n m�� h��a phi t���p trung, t���c kh��ng c�� c��ng ty n��o �����ng ra l��m ch��� x���, kh��ng c�� con ng�����i ��i���u h��nh, t���t c��� ti���n h��nh giao d���ch v���i nhau m���t c��ch t��� �����ng th��ng qua c��c h���p �����ng th��ng minh c��ng l�� m���t d���ng Web3.

Ho��i nghi v�� k��� v���ng

M���c d�� h���u h���t gi���i c��ng ngh��� �����u th���a nh���n blockchain s��� c�� nhi���u ���ng d���ng th�� v��� trong t����ng lai ch��� kh��ng ch��� d��ng ����� qu���n l�� ti���n m�� h��a nh�� Bitcoin hay Ether nh��ng c��ng kh��ng ��t ng�����i cho r���ng kh��i ni���m Web3 hi���n ��ang �������c th���i ph���ng qu�� ����ng, �����c bi���t l�� vi���c mua b��n NFT ti���n tri���u, ti���n t���. M���t ��i���u l��� m�� nh��n lo���i nhi���u l���n ch���ng ki���n, h��� ����� ra m���t th��� c��ng ngh��� m���i, y nh�� r���ng m���t th���i gian ng���n sau s��� c�� k��� t���n d���ng n�� ����� l��m ��i���u x���u nh�� m��y t��nh v�� virus, ti���n m�� h��a v�� l���a �����o �����u t�� ��a c���p���

Web3 v���n h��nh tr��n blockchain hay tr��n c��c h���p �����ng th��ng minh ��� m�� nh���ng th��� n��y do con ng�����i so���n ra n��n n�� c�� b���o �����m an to��n hay kh��ng t��y thu���c v��o tay ngh��� v�� �����o �����c c���a ng�����i l���p tr��nh. Hai b��n giao d���ch v���i nhau b���ng m���t h���p �����ng th��ng minh nh��ng m���t b��n c��� �� c��i c���m c��c ��i���u kho���n g��i b���y b��n kia, n���u kh��ng ph��t hi���n m�� c��� k��, d�� ���th��ng minh��� v���n x���y ra kh��� n��ng b��� l���a.

��� h�����ng k��� v���ng, ng�����i ta mong Web3 s��� ph�� v��� th��� �����c quy���n c���a c��c �����i gia c��ng ngh���, t��� Google �����n Apple, t��� Facebook �����n Twitter��� Th��� ngh�� m�� xem, hi���n nay c�� ai ����� kh��� n��ng t���o ra m���t m���ng x�� h���i kh��c ����� c���nh tranh v���i Facebook, n�� qu�� l���n, s��� ng�����i d��ng ��p �����o n��n h��ng lo���t m���ng t��m c��ch ngoi l��n nh��ng kh��ng c���nh tranh n���i. Ai c�� th��� x��y m���t ng��i nh�� ch���a c��c ���ng d���ng tr��n ��i���n tho���i di �����ng ����� ng�����i d��ng v��o t���i v���, tr��� phi ph���i kh��p m��nh n��p b��ng v��o App Store hay Google Play. N���u Web3 th��nh c��ng, s��� c�� h��ng lo���t Facebook m���i ra �����i do ng�����i d��ng x��y d���ng n��n v�� t��� h��� qu���n l��.

Nh��ng m���i tu���n tr�����c hai nh��n v���t n���i ti���ng trong l��ng c��ng ngh��� ���� l��n ti���ng ch�� bai Web3. C���u gi��m �����c ��i���u h��nh Twitter l�� Jack Dorsey cho r���ng Web3 n���u v���n h��nh c��ng s��� n���m d�����i quy���n ki���m so��t c���a c��c qu��� �����u t�� m���o hi���m. ��ng vi���t tr��n Twitter: ���B���n kh��ng s��� h���u �������c Web3 ����u. C��c qu��� �����u t�� m���o hi���m v�� �����i t��c n���m h���t. Web3 s��� kh��ng bao gi��� tho��t �������c v��ng k���m t���a c���a h���. Suy cho c��ng n�� s��� l�� m���t h��nh th��i t���p trung v���i m���t c��i nh��n kh��c m�� th��i���. Elon Musk, ��ng ch��� h��ng Tesla th�� n��i Web3 l�� m���t t��� marketing k��u r���n r���ng h��n l�� m���t th���c t���. C��ng tr��n Twitter, ��ng n��y vi���t: ���C�� ai th���y Web3 ����u kh��ng? T��i kh��ng t��m ra n�����.

N��i t��m l���i, Web3 hi���n gi��� m���i ch��� ��� m���c ���ti���m n��ng to l���n���, tr��n ���� c�� c��� nh���ng ng�����i say m�� x��y d���ng c��c n���n t���ng cho n��, c��ng c�� ng�����i s��m soi c��c khe h��� ����� l���a �����o l��m gi��u v�� nhi���u nh���t l�� gi���i kinh doanh ��ang th��ch nghi v���i n�� ����� so���n c��c l���i c�� c��nh, chi��u d��� ����� lo���i kh��ch h��ng tham gia k���o l��� c�� h���i. Ng�����i b��nh t��nh ch��� c���n nh��� kh��i ni���m blockchain �������c rao gi���ng c��� ch���c n��m nay, th��� h���i n�� ���� �������c ���ng d���ng v��o vi���c g�� th���t s��� c�� ��ch ch��a, ngo���i tr��� qu���n l�� ti���n m�� h��a v�� c��c lo���i NFT? ���Phi t���p trung��� �����ng ngh��a 10 ng�����i 10 ��, r���t kh�� ����� nh���ng con ng�����i say m�� �� t�����ng ���phi t���p trung��� ng���i l���i v���i nhau ����� x��y d���ng c��c chu���n m���c cho th��� gi���i Web3 n��y.

Box

C��ch nh���ng ng�����i n���i ti���ng ��ang t���n d���ng Web3

Michael Jordan, c���u th��� b��ng r��� n���i ti���ng c��ng con trai l�� Jeffrey Jordan v���a th��nh l���p c��ng ty Heir ����� k���t n���i c��c danh th��� th��� thao v���i ng�����i h��m m��� th��ng qua Web3. B��� ra c��c ng��n ng��� c�� c��nh th�����ng th���y trong c��c th��ng c��o b��o ch��, c�� th��� th���y Heir s��� l��m m���t ���ng d���ng HEIR ����� ph��n ph���i m���t token x��y d���ng tr��n c��ng ngh��� chu���i kh���i Solana. Tr��n n���n t���ng n��y c��c v���n �����ng vi��n v�� ng�����i h��m m��� c�� th��� g���p nhau, d��ng token n��y ����� mua ����� l��u ni���m, xem video �����c quy���n, mua ���nh c�� ch��� k����� Ch��a bi���t ���ng d���ng n��y c�� th��nh c��ng hay kh��ng v�� n��m 2022 m���i ra m���t nh��ng v��� nguy��n t���c, v���n ch��a ���phi t���p trung��� h���n v�� c��c b��n c��n d���a v��o m���t c��ng ty ��i���u h��nh l��m trung gian l�� Heir c���a gia ����nh Jordan.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:24

Lại thêm� Web3

Lại thêm� Web3

Nghĩ cũng vất v� cho những người muốn bám theo các chuyển động công ngh�, hết “d� liệu lớn� đến “học máy�, hết “trí tu� nhân tạo� đến “công ngh� 4.0�. Nay thêm một khái niệm mới đang tr� nên thời thượng, chưa biết s� m� ra một giai đoạn mới của Internet hay ch� là một cơn sốt chóng qua � đó là Web3.

Các đời Web

Web 1.0 là các trang web tĩnh, ch� hiển th� văn bản, ch� không là ch� vì ảnh được dùng hạn ch�; càng nhiều ảnh, tốc đ� tải v� càng chậm, có lúc sau khi gõ địa ch� phải ch� một lúc sau toàn b� trang mới hiện lên màn hình. Lúc đó bấm vào đường dẫn, máy t� động chuyển chúng ta sang trang khác đã là một s� diệu k�. Với Web 1.0 chèn video là điều xa x�, ít ai làm. Thông tin ch� đi một chiều t� web đến người xem.

Đến đầu th� k� này, Web 2.0 thay chân Web 1.0 đ� biến Internet thành một th� giới động, có tương tác hai chiều, có hình ảnh, video đ� c�. C� nhìn vào những gì Gmail có th� làm được trên nền tảng web mới thấy Web 2.0 đã đi rất xa so với Web 1.0. Hiện nay người dùng vào Facebook, tương tác đ� kiểu, t� bấm “like� đến gõ nhận xét, t� tạo ra một mẩu chuyện mới đến phát video trực tuyến cho c� ngàn người xem. Đó chính là Web 2.0. Cần lưu ý người ta dùng Web 2.0 nhưng không ch� trình duyệt dùng trên máy tính mà còn các ứng dụng trên điện thoại di động và các thiết b� khác.

Nay, theo nhận định của một s� tên tuổi lớn trong ngành công ngh�, giai đoạn Web3 đã bắt đầu, dù mới manh nha nhưng, theo h�, s� thay đổi tận gốc r� cách con người s� dụng Internet. Web3 có thật hay không, bao gi� nó ph� biến hay Web3 ch� là cách truyền bá cho các loại tiền mã hóa, cho giới mua bán NFT d� d� người mới � đến nay vẫn chưa có câu tr� lời dứt khoát.

Dù có nhiều người hình dung Web3 theo những cách khác nhau, cái nguyên lý ai nấy đều đồng ý là Web3 khác các đời web trước � ch� “phi tập trung�. C� t� người dùng phải dựa vào Google đ� tìm kiếm thông tin, nhận, gởi email; dựa vào Facebook đ� duy trì liên lạc với bạn bè; vào Spotify đ� nghe nhạc; vào Netflix đ� xem phim. Các nơi này đóng vai một trung tâm, một đầu mối đ� các bên gặp nhau mà giao dịch như ca sĩ gặp người nghe, diễn viên gặp người xem, nhà quảng cáo gặp khách tiêu dùng. Đó là tính chất tập trung của Web 2.0. Với Web 3.0 thì ngược lại vì th� thay cho các app (ứng dụng) trên Web3 s� là các dApp (ứng dụng phi tập trung).

Người ta k� vọng Web3 (cũng l� hầu hết đều viết là Web3 ch� không phải Web 3.0) s� loại b� các t� chức trung gian hiện đang ăn một phần rất lớn doanh thu cho các bên tạo ra. Trên lý thuyết Web3 s� giúp ca sĩ tiếp cận trực tiếp với người nghe, nhận thù lao thẳng, không chia hoa hồng cho ai. Web3 chia tiền quảng cáo cho người dùng Facebook ch� không đ� nơi này hưởng trọn như bây gi�. Nói cách khác Web3 là một nền tảng “dân ch� hóa� Internet, đưa nó v� lại với các ý tưởng nguyên thủy, ai nấy bình đẳng như nhau, không chịu l� thuộc vào các ông lớn công ngh�.

Nhiên liệu của Web3

Đ� thực hiện nguyên lý “phi tập trung�, các máy tính kết nối với nhau đều ngang hàng, Web3 phải dựa vào công ngh� blockchain. Nghe đến đây s� có nhiều người nản vì đụng phải khái niệm “chuỗi khối� mà h� đã ghét hay bó tay không th� hiểu. C� hình dung mỗi máy tính là một khối, liên kết với nhau một cách chặt ch� thành chuỗi đ� duy trì một cuốn s� cái, máy nào cũng như nhau, ai ghi thêm gì vào đều phải được toàn b� các máy trong chuỗi chấp nhận. Vì th� cuốn s� cái này ai cũng truy cập được nhưng không th� một ai t� mình sửa chữa thông tin.

Như vậy sau này dùng Web3 đ� mua hàng, nghe nhạc, coi phim, chơi game, tham gia mạng xã hội� tất c� đều s� dụng công ngh� blockchain, v� lý thuyết s� tạo ra các mối liên kết, dù đó là đ� tr� tiền, nhận tiền, đăng nội dung, tải nhạc� Không có máy ch�, không có t� chức đầu mối mang tính tập trung � tức không có Mark Zuckerberg phán bạn viết như th� này là vi phạm tiêu chuẩn cộng đồng rồi, phải xóa thôi. Còn nền tảng k� thuật của Web3 phải như th� nào đ� giải quyết hàng loạt các vấn đ� như vận hành blockchain cần nguồn năng lượng lớn, phí “xăng nhớt� duy trì blockchain cao, ai đứng ra phân x� nếu có tranh chấp, làm sao ngăn ngừa đạo nhạc, đạo phim, thậm chí lừa đảo lấy hết hàng hóa� thì chịu, chưa có tài liệu nào v� Web3 nói cho cặn k�.

Hiện nay các nơi ứng dụng Web3 � mức sơ khai thì tặng người dùng các token như các đồng xu ảo sau này s� dùng vào nhiều việc như tiền đ� tr� dịch v� đọc báo hay phiếu bầu đ� quyết định một s� vấn đ� được đưa ra đ� trưng cầu. Có l� các bạn đã nghe nói đến NFT � tức một mã chứng nhận quyền s� hữu trên th� giới ảo một tài sản nào đó. Th� trường mua bán NFT đang được tiến hành trên Web3, thật ra là một tiện ích m� rộng của các trình duyệt Chrome hay Firefox, được biến thành ví điện t� chứa tiền mã hóa hay sản phẩm NFT. Các sàn giao dịch tiền mã hóa phi tập trung, tức không có công ty nào đứng ra làm ch� x�, không có con người điều hành, tất c� tiến hành giao dịch với nhau một cách t� động thông qua các hợp đồng thông minh cũng là một dạng Web3.

Hoài nghi và k� vọng

Mặc dù hầu hết giới công ngh� đều thừa nhận blockchain s� có nhiều ứng dụng thú v� trong tương lai ch� không ch� dùng đ� quản lý tiền mã hóa như Bitcoin hay Ether nhưng cũng không ít người cho rằng khái niệm Web3 hiện đang được thổi phồng quá đáng, đặc biệt là việc mua bán NFT tiền triệu, tiền t�. Một điều l� mà nhân loại nhiều lần chứng kiến, h� đ� ra một th� công ngh� mới, y như rằng một thời gian ngắn sau s� có k� tận dụng nó đ� làm điều xấu như máy tính và virus, tiền mã hóa và lừa đảo đầu tư đa cấp�

Web3 vận hành trên blockchain hay trên các hợp đồng thông minh � mà những th� này do con người soạn ra nên nó có bảo đảm an toàn hay không tùy thuộc vào tay ngh� và đạo đức của người lập trình. Hai bên giao dịch với nhau bằng một hợp đồng thông minh nhưng một bên c� ý cài cắm các điều khoản gài bẫy bên kia, nếu không phát hiện mà c� ký, dù “thông minh� vẫn xảy ra kh� năng b� lừa.

� hướng k� vọng, người ta mong Web3 s� phá v� th� độc quyền của các đại gia công ngh�, t� Google đến Apple, t� Facebook đến Twitter� Th� nghĩ mà xem, hiện nay có ai đ� kh� năng tạo ra một mạng xã hội khác đ� cạnh tranh với Facebook, nó quá lớn, s� người dùng áp đảo nên hàng loạt mạng tìm cách ngoi lên nhưng không cạnh tranh nổi. Ai có th� xây một ngôi nhà chứa các ứng dụng trên điện thoại di động đ� người dùng vào tải v�, tr� phi phải khép mình núp bóng vào App Store hay Google Play. Nếu Web3 thành công, s� có hàng loạt Facebook mới ra đời do người dùng xây dựng nên và t� h� quản lý.

Nhưng mới tuần trước hai nhân vật nổi tiếng trong làng công ngh� đã lên tiếng chê bai Web3. Cựu giám đốc điều hành Twitter là Jack Dorsey cho rằng Web3 nếu vận hành cũng s� nằm dưới quyền kiểm soát của các qu� đầu tư mạo hiểm. Ông viết trên Twitter: “Bạn không s� hữu được Web3 đâu. Các qu� đầu tư mạo hiểm và đối tác nắm hết. Web3 s� không bao gi� thoát được vòng kềm tỏa của h�. Suy cho cùng nó s� là một hình thái tập trung với một cái nhãn khác mà thôi�. Elon Musk, ông ch� hãng Tesla thì nói Web3 là một t� marketing kêu rổn rảng hơn là một thực t�. Cũng trên Twitter, ông này viết: “Có ai thấy Web3 đâu không? Tôi không tìm ra nó�.

Nói tóm lại, Web3 hiện gi� mới ch� � mức “tiềm năng to lớn�, trên đó có c� những người say mê xây dựng các nền tảng cho nó, cũng có người săm soi các khe h� đ� lừa đảo làm giàu và nhiều nhất là giới kinh doanh đang thích nghi với nó đ� soạn các lời có cánh, chiêu d� đ� loại khách hàng tham gia kẻo l� cơ hội. Người bình tĩnh ch� cần nh� khái niệm blockchain được rao giảng c� chục năm nay, th� hỏi nó đã được ứng dụng vào việc gì thật s� có ích chưa, ngoại tr� quản lý tiền mã hóa và các loại NFT? “Phi tập trung� đồng nghĩa 10 người 10 ý, rất khó đ� những con người say mê ý tưởng “phi tập trung� ngồi lại với nhau đ� xây dựng các chuẩn mực cho th� giới Web3 này.

Box

Cách những người nổi tiếng đang tận dụng Web3

Michael Jordan, cầu th� bóng r� nổi tiếng cùng con trai là Jeffrey Jordan vừa thành lập công ty Heir đ� kết nối các danh th� th� thao với người hâm m� thông qua Web3. B� ra các ngôn ng� có cánh thường thấy trong các thông cáo báo chí, có th� thấy Heir s� làm một ứng dụng HEIR đ� phân phối một token xây dựng trên công ngh� chuỗi khối Solana. Trên nền tảng này các vận động viên và người hâm m� có th� gặp nhau, dùng token này đ� mua đ� lưu niệm, xem video độc quyền, mua ảnh có ch� ký� Chưa biết ứng dụng này có thành công hay không vì năm 2022 mới ra mắt nhưng v� nguyên tắc, vẫn chưa “phi tập trung� hẳn vì các bên còn dựa vào một công ty điều hành làm trung gian là Heir của gia đình Jordan.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:24

Tayor Swift

Nàng không thích thì nàng làm lại!

Có nhiều người ngạc nhiên khi thấy báo chí âm nhạc giới thiệu album “Red� của Taylor Swift như th� đây là một album mới trong khi “Red� ra đời cách đây đã 9 năm. Cái báo chí nói là “Red� phiên bản mới, “Taylor’s Version� � là cách ca sĩ này chống lại các hãng băng đĩa, giành quyền s� hữu các đứa con tinh thần v� lại cho mình.

S� là vào năm 2004 lúc này Taylor Swift mới 15 tuổi, một ca sĩ chưa có album nào nhưng đã bắt đầu nổi tiếng với cây đàn ghitar và mái tóc vàng hoe, cô ký hợp đồng độc quyền với Big Machine Records. Cũng như các hợp đồng lúc đó, hãng ghi âm s� hữu các đĩa gốc, ca sĩ ch� hưởng t� l� phần trăm ăn chia. Với các đĩa master này hãng ghi âm hưởng phần lớn lợi nhuận t� bán CD, đĩa nhựa, k� c� sau này khi đưa lên các dịch v� streaming như Spotify hay Apple Music, tiền cũng chảy v� Big Machine Records phần lớn rồi sau đó nơi này mới chia lại cho Taylor Swift theo thỏa thuận ban đầu. Đổi lại hãng phải đầu tư mọi chi phí sản xuất rồi chi phí quảng bá cho tên tuổi ca sĩ trong khi chưa biết có thành công hay không.

C� sáu album đưa tên tuổi của Taylor Swift lên thành một ca sĩ nổi danh khắp th� giới đều được sản xuất theo cách này (gồm Taylor Swift - 2006, Fearless - 2008, Speak Now - 2010, Red - 2012, 1989 - 2014, và Reputation - 2017) với hàng chục triệu album được bán ra. Hợp đồng kéo dài 13 năm đến năm 2018 Taylor Swift mới được “t� do� đ� chuyển sang ký với hãng Republic Records của Universal. Lúc này cô mới có th� đặt điều kiện bản master tương lai thuộc quyền s� hữu của cô và có l� cô đành chịu thua với các bản master của 6 album cũ.

Nhưng đến tháng 6-2019, hãng Big Machine Records bán mình cho Scooter Braun và sau đó ông này bán các bản master của Taylor Swift cho một hãng khác, Shamrock Holdings lấy 300 triệu đô-la nhưng vẫn được chia doanh thu t� các bài hát của Swift trong tương lai. Vấn đ� nằm � ch� Scooter Braun là một nhà quản lý âm nhạc, từng làm quản lý cho Kanye West mà West và Swift từng đụng đ� ầm ĩ trên sân khấu. Năm 2009 lúc MTV trao giải cho n� ca sĩ hay nhất cho Taylor Swift thì Kanye West nhảy lên sân khấu giật micro Swift đang cầm lớn tiếng nói video Single Ladies của ca sĩ Beyonce mới hay hơn, xứng đáng được giải hơn. Sau đó một thời gian dài hai bên c� gấu ó nhau miết.

Th� là Taylor Swift lên án v� bán đĩa master của cô, th� s� ghi âm lại hết c� 6 album đ� tr� đũa. Ngay vào hôm Scooter Braun tr� thành ch� nhân mới các đĩa master của mình, Taylor Swift viết trên Tumblr: “Tôi c� b� ám ảnh bởi cảnh bắt nạt không ngưng tôi phải chịu đựng t� anh ta trong nhiều năm qua. Di sản âm nhạc của tôi nay lại nằm trong tay k� muốn hủy hoại nó. Đây là kịch bản tồi t� nhất có th� hình dung�. Swift cho biết đã thương lượng với Braun đ� mua lại nhưng không thành.

Nói v� lý, dù Taylor Swift không s� hữu các đĩa gốc nhưng cô vẫn còn quyền xuất bản nhạc do cô sáng tác và biểu diễn cũng như quyền ghi âm phiên bản mới 2 năm sau khi hết hạn hợp đồng ký với Big Machine Records. Dĩ nhiên Shamrock Holdings vẫn s� hữu bản master cũ như album Red nguyên thủy nhưng nay Taylor Swift s� hữu album Red mới � Red Taylor’s Version. Người vào Spotify nghe, nếu chọn Red cũ thì tiền v� tay Shamrock, nếu nghe Red mới thì tiền v� túi Taylor. Cho đến nay cô đã phát hành 2 album làm lại, Fearless (Taylor’s Version) hồi tháng 4 và Red (Taylor’s Version) vào đầu tháng 11 này.

Phóng viên cũng như người hâm m� c� ý nghe k� đ� phân biệt giữa hai phiên bản nhưng đa phần không thấy gì khác biệt. Taylor Swift c� ý gi� nguyên giai điệu, lời nhạc và hòa âm phối khí đ� trung thành với bản gốc càng gần càng tốt. Các phiên bản mới có thêm các bài bonus đ� tặng thêm người nghe. Red bản gốc bán được 1,2 triệu bản ngay trong tuần đầu tiên và tính đến tháng 10-2020 ch� riêng � M� Red bán được 4,49 triệu bản, còn tính c� trên th� giới có chừng 8 triệu bản được bán ra. Red bản mới bán được nửa triệu bản trong tuần đầu tiên, trong đó có hơn 100.000 đĩa than. Nhưng ngày nay thiên h� ch� yếu nghe nhạc “stream� ch� ít mua CD � ngay trong ngày đầu tiên Red phiên bản Taylor được đưa lên Spotify, đã có 122,9 triệu lượt nghe nhạc của cô, trong đó ba phần tư là t� album Red mới. Ch� cần 4 ngày lượt người nghe bản mới đã vượt bản cũ trên Spotify mặc dù Red cũ đã có sẵn trong playlist của nhiều người.

Theo Forbes, tài sản của Taylor Swift cho đến nay đã lên đến 550 triệu đô-la t� nhạc, bản quyền streaming, các chuyến lưu diễn. Ch� tính riêng năm 2019 cô đã làm ra đến 185 triệu đô-la, cao nhất trong các nhân vật nổi tiếng, k� c� diễn viên điện ảnh. V� mặt kinh doanh, cô không phải là người d� b� bắt nạt. Lúc album �1989� của cô ra mắt, cô và hãng ghi âm yêu cầu Spotify ch� cho người nghe có đăng ký tr� tiền mới được truy cập album này nhưng Spotify t� chối (dịch v� này vừa cho nghe miễn phí kèm quảng cáo và bán tài khoản có tr� tiền, nghe không b� chêm quảng cáo; tiền chia cho ca sĩ cũng bên ít bên nhiều). Th� là Swift rút toàn b� nhạc của cô ra khỏi nền tảng Spotify rồi lên Wall Street Journal viết bài ý kiến nêu rõ quan điểm “âm nhạc không th� miễn phí�.

Sau khi dùng mạng xã hội vận động người hâm m� gây sức ép buộc Swift đưa nhạc v� lại không thành công, Spotify phải nhượng b�, nâng tiền bản quyền chia cho hãng ghi âm, Swift theo yêu cầu mới được quyền s� dụng kho nhạc của cô như cũ. Ngay c� với Apple Music lúc mới ra mắt d� định cho người dùng nghe miễn phí ba tháng nên s� không tr� tiền bản quyền trong ba tháng đó. Taylor Swift phản đối và Apple phải nhượng b�, đồng ý tr� đầy đ� ngay t� đầu.

Nay với cú “ta không thích thì ta làm lại� này của cô, giới ngh� sĩ và giới kinh doanh âm nhạc rúng động. Trước đây hàng loạt ca sĩ từng bày t� s� bức xúc trước các điều khoản ràng buộc của các hãng ghi âm nhưng ít ai chịu b� công ghi âm lại các album cũ của mình như Taylor Swift, cũng nh� nguyên một năm không lưu diễn, tránh đại dịch nên có thời gian. Biết đâu cô s� là người tiên phong cho một phong trào làm lại bản master mới của nhiều ca sĩ. Và như th� bên thua thiệt là các hãng ghi âm vì phần lớn trường hợp phải chấp nhận rủi ro khi đầu tư vào những tên tuổi chưa biết có thành danh hay không. H� đòi s� hữu các bản master là đ� phần nào bù đắp các rủi ro đó.

Theo s� liệu trên t� Wall Street Journal, thông thường hãng ghi âm hưởng đến 80% doanh thu được chia t� các nền tảng streaming, 20% chia cho ca sĩ. Nhưng nếu ca sĩ nắm quyền s� hữu và khai thác bản master, h� s� hưởng t� 80% đến 95% doanh thu.

Hiện nay các hãng ghi âm tìm cách phòng ngừa các trường hợp như Taylor Swift như hãng Universal tăng gấp đôi thời gian ngh� sĩ không được ghi âm lại các bản nhạc cũ. Các thỏa thuận tiêu chuẩn trước đây thường là hạn ch� ca sĩ ghi âm lại các bản nhạc cũ trong vòng 5 năm sau khi thực hiện bản gốc hay 2 năm sau khi hết hạn hợp đồng. Thời hạn mới của hãng Universal đưa ra lần lượt là 7 năm và 5 năm.

Trước khi có các dịch v� nghe nhạc trực tuyến như Spotify hay Tidal, các hãng ghi âm không s� lắm kh� năng ngh� sĩ tr� chứng ghi âm lại các bản master h� đang nắm gi� vì chi phí t� chức thu đĩa không phải là nh� và ghi xong rồi phát hành cũng không phải là chuyện đơn giản. Nay chuyện ghi âm d� như không rồi các kênh phát hành nhạc có sẵn khắp nơi, k� c� trên YouTube. Vai trò các hãng ghi âm ngày càng nh� đi và doanh thu vì th� cũng teo tóp lại � ngày càng nhiều ngh� sĩ đòi s� hữu bản master. Dĩ nhiên tăng thời gian độc quyền thì đổi lại Universal phải tăng t� l� chi tr� cho ngh� sĩ.

Đó là chưa k� các nền tảng phi tập trung mới trong th� giới giao dịch trên blockchain có th� cho phép ca sĩ bán nhạc trực tiếp cho người nghe không cần qua trung gian như Apple Music � lúc đó không ch� các hãng ghi âm phải lụi tàn mà Spotify cũng không còn gì đ� chào bán.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:23

M���i chuy���n c�� th��� th����ng l�����ng ��� tr��� t��nh y��u

��i���m b���t th�����ng

B���n th��n cu���n ���L���Anomalie��� c���a nh�� v��n ng�����i Ph��p, Herv�� Le Tellier l�� m���t ��i���m b���t th�����ng: ��ng t���ng vi���t h��n 20 cu���n ti���u thuy���t nh��ng ch��a c�� cu���n n��o l���t v��o danh s��ch b��n ch���y, m��i cho �����n cu���n n��y. Xu���t b���n b���ng ti���ng Ph��p v��o gi���a n��m ngo��i, ���L���Anomalie��� nhanh ch��ng b��n �������c h��n 1 tri���u cu���n ��� m���t k��� l���c ch��a t���ng th���y t���i Ph��p trong m���y ch���c n��m qua. S��ch �������c trao gi���i Goncourt n��m 2020 v�� th��ng r���i ���� �������c d���ch sang ti���ng Anh v���i t���a ����� ���The Anomaly���.

��i���m b���t th�����ng ��� ����y l�� chuy���n bay Air France 006 t��� Paris �����n New York ng��y 10 th��ng 3 n��m 2021 b��� r��i v��o v��ng th���i ti���t x���u, m��y bay chao �����o, c�� l��c r��i t��� do nh��ng cu���i c��ng c��ng h��� c��nh an to��n. M���t tr��m linh s��u ng��y sau, c��ng chuy���n bay Air France 006 ����, c��ng tr��n l��� tr��nh Paris �����n New York, c��ng bay b���ng m��y bay Boeing 787, c��ng hai vi��n phi c��ng v�� 230 h��nh kh��ch �����n s���i t��c, l��ng ch��n kh��ng kh��c g�� chuy���n bay tr�����c��� l���i r��i v��o v��ng th���i ti���t x���u, m��y bay qu��ng qu���t m���t l��c, ph��t t��n hi���u c���p c���u v�� sau ���� h��� c��nh. Th��� l�� th��� gi���i r��i v��o t��nh hu���ng kinh kh���ng: c�� m���y tr��m b���n sao nh���ng con ng�����i c��� th��� ��ang song song t���n t���i tr��n th��� gi���i n��y; ch��� kh��c nhau ��� h��n ba th��ng k�� ���c m���t b��n c�� m���t b��n kh��ng.

���The Anomaly��� kh��ng b���t �����u ngay b���ng c��u chuy���n khoa h���c vi���n t�����ng nh�� th���. T��c gi��� nh���n nha m���i ch����ng vi���t v��� m���t nh��n v���t tr��n chuy���n bay n��y: t��� tay s��t th��� chuy��n th���c hi���n c��c h���p �����ng gi���t m�����n �����n ��ng nh�� v��n th��nh c��ng h��n trong ngh��� d���ch s��ch; t��� vi��n phi c��ng sau khi h��� c��nh ph��t hi���n m��nh b��� ung th�� giai ��o���n cu���i �����n anh ch��ng ca s�� �����ng t��nh ng�����i Nigeria��� ��i���m chung duy nh���t c���a c��c nh��n v���t n��y l�� ��i tr��n chuy���n bay 006 �����nh m���nh.

Xin b���n �����c th��� l���i v�� ng�����i vi���t ���� ti���t l��� m���t ph���n c���t truy���n nh��ng ch��� l�� m���t ph���n r���t nh��� - c��u chuy���n sau khi ph��t hi���n chuy���n bay 006 b���ng d��ng t���o ra th��m m���t b���n sao y chang m���i l�� ph���n ch��nh. C��c nh��n v���t tr��n chuy���n bay ngh�� g�� khi bi���t c�� th��m m���t b���n sao c���a ch��nh m��nh ��ang t���n t���i, hi���n ��ang ��n ng��� ch��i ����a v���i v��� con m��nh? Ghen t���c, tranh gi��nh hay �����ng c���m, th�� v��� quan s��t? Nh���ng ng�����i chung quanh s��� ph���n ���ng nh�� th��� n��o, ch���n ai l�� ng�����i th���t, ai l�� b���n sao? B���n b�� s��� ch��i v���i ai, e d�� ai? Lu���t ph��p s��� th���a nh���n ng�����i tr��n chuy���n bay tr�����c hay chuy���n bay sau, ai c�� quy���n s��� h���u nh��, nh���n ti���n l����ng hay b��� v��o t�� v�� ph���m t���i?

Gi��� th��� cu���c �����i n��y l�� m���t kh��ng gian gi��� l���p do con ch��u ch��ng ta v��i ng��n n��m n���a d���ng l��n trong c��c h��� th���ng m��y t��nh si��u m���nh c���a ch��ng, r���t c�� th��� ch����ng tr��nh b��� m���t l���i nh���, m���t chuy���n bay b���ng d��ng t��ch l��m hai b���n sao, h��� c��nh c��ch nhau 106 ng��y. N���u v���y c��ch x��� l�� hay nh���t l�� g��? Ti���p t���c cho m���y tr��m con ng�����i gi���ng nhau �����n t���n c��c DNA va ch���m nhau v���i ����� th��� r���c r���i t��� �����o �����c �����n lu��n l�� �����n lu���t l��� hay c��� ���delete��� b���t m���t b���n sao nh�� c�� ng�����i ����� ngh��� v���i T���ng th���ng M��� sau khi hi���u s��� t��nh?

�����n ����y b���n �����c c�� th��� h��nh dung ra s���c h��t c���a ���The Anomaly���, m��� �����u nh�� m���t ti���u thuy���t h��nh s��� v���i m���t nh��n v���t gi���t thu�� r���i chuy���n sang truy���n t��nh c���m khi mi��u t��� cu���c t��nh l��nh m���n. Sau khi ����� l��� ra ����y c�� th��� l�� m���t cu���n khoa h���c gi��� t�����ng ki���u nh�� phim ���The Matrix��� s��ch nhanh ch��ng chuy���n qua d���ng tri���t h���c v���i nh���ng c��u h���i kh��ng d��� tr��� l���i. Nh�� nh��n v���t n��� lu���t s�� c�� thai trong th���i gian ba th��ng b���n sao c���a c�� ch��a xu���t hi���n ��� �����i di���n v���i ch���n l���a ai ph���i ra ��i, ng�����i n��� lu���t s�� th��ng S��u nh�����ng cu���c s���ng c�� ch���ng, c�� s��� nghi���p cho n��� lu���t s�� th��ng Ba v�� c��i thai m�� c�� kh��ng c��. Nh�� nh�� v��n th��ng Ba sau chuy���n bay b���ng l��n tay, vi���t m���t t��c ph���m b��n ch���y c��� tri���u b���n nh��ng cu���i c��ng ��i t��m c��i ch���t kh��ng ai hi���u v�� sao. Nh�� v��n th��ng S��u b���ng d��ng n���i ti���ng v�� m���t t��c ph���m �����c th�� ����ng l�� gi���ng ��i���u c���a m��nh nh�� kh��ng ph���i do m��nh vi���t ra ��� nay c�� nh���n kh��ng, c�� h�����ng vinh quang ���� kh��ng!

C�� l��� d��n Ph��p t��m �����c cu���n ���L���Anomalie��� b���i khung c���nh b��� c��ch ly v���i b��n ngo��i trong su���t m���t th���i gian d��i ch���ng d���ch Covid-19, h��� t��m th���y s��� �����ng c���m nh�� th��� ��ang s���ng trong m���t th��� gi���i gi��� l���p. Kh�� l��ng tin �������c th���c t��� �������ng ph��� Paris ����ng ����c t���p n���p nay v���ng hoe kh��ng m���t b��ng ng�����i. Ch���p nh���n gi��� thuy���t gi��� l���p c��n d��� h��n chuy���n th���a nh���n ph���i l��m vi���c t��� nh��, con c��i h���c tr��n c��c l���p ���o, g���p ng�����i th��n qua m��n h��nh m��y t��nh, m���i vi���c ng��ng �����ng l���i v�� m���t con virus kh��ng ai t�����ng m���t���

C�� ng�����i b���o th��� gi���i n��y ����ng l�� gi��� l���p; ch��� l��m sao gi���i th��ch �������c cho �����n nay v���n c�� ng�����i tin tr��i �����t ph���ng, c�� ng�����i tranh nhau mua c��c t��c ph���m ���o gi�� c��� tri���u ����-la. Kh��ng gi��� l���p sao �������c khi ��ng ch��� Facebook Mark Zuckerberg ch��� v���a tuy��n b��� �����i t��n c��ng ty th��nh Meta ����� x��y d���ng m���t ��a v�� tr��� Metaverse, ng�����i ta b���t �����u tranh nhau mua b��n �����a ���c ���o, t��i s���n ��o, k��� c��� gi��y Nike ���o ����� sau n��y ��em ra x��i tr��n th��� gi���i Metaverse kia. Ch��� l�� do m���t tay l���p tr��nh n��o ���� 1.000 n��m sau tinh ngh���ch ch��� ra ch��� l��m sao thi��n h��� c�� th��� tin v��o nh���ng chuy���n ��i��n r��� th��� kia.

Tr��� l���i ph���ng v���n c���a b��o ch��, nh�� v��n 64 tu���i n��i: ���T��i ng���c nhi��n v�� s��� th��nh c��ng c���a cu���n s��ch, nh���t l�� khi n�� mang t��nh th��� nghi���m, r���t k��� qu��i v�� h��i ��i��n m���t ch��t���. ��ng n��i th��m: ���C�� l��� �����c n�� l�� ph����ng c��ch tr���n kh���i th���c t��� ch��ng���. Le Tellier cho bi���t ��ng b��� cu���n h��t v��o �� t�����ng b���n sao con ng�����i: ���Th���t th�� v��� n���u v��� nh�� t��i th���y m���t b���n sao ch��nh t��i ��ang ng���i ch��� ��� �����y. T��i s��� ph���n ���ng nh�� th��� n��o ����y?��� Th��� l�� ��ng b��� ra m���t n��m ����� vi���t cu���n �����i���m b���t th�����ng���, th���nh tho���ng l���i ��em ch��nh m��nh ra di���u nh���i b���ng m���t nh��n v���t nh�� v��n gi���ng nh�� ��ng.

C��ch c��c nh�� v��n th�����ng d��ng khi vi���t ti���u thuy���t l�� s��ng t���o ra c��c nh��n v���t r���i �����y nh��n v���t v��o c��c ho��n c���nh c�� g��t th���t ����� l��m h��� s���ng nh�� th���t. ��� ����y Le Tellier l��m ng�����c l���i: d���ng ra m���t b���i c���nh k��� d��� tr�����c r���i th��� v��o ���� b���y t��m nh��n v���t s��� b��� ho��n c���nh bu���c ph���i c�� nh���ng ���ng x��� b���t th�����ng. Nh�� khi �������c gi���i th��ch m���t trong nh���ng gi��� thuy���t gi���i th��ch tr�����ng h���p k��� l��� c���a chuy���n bay 006, T���ng th���ng M��� gi���n d��� ����p: ���Nh���ng g�� ��ng mi��u t��� th���t qu��i �����n. T��i kh��ng th��� n��o l�� m���t ch�� Super Mario (nh��n v���t trong tr�� ch��i h��i n���m) v�� ch���c ch���n t��i s��� kh��ng �����ng ra gi���i th��ch cho d��n M��� r���ng h��� ch��� l�� nh���ng ch����ng tr��nh m��y t��nh trong m���t th��� gi���i ���o���.

����� chuy���n th���t, ���o chuy���n gi��� l���p sang m���t b��n, cu���n ti���u thuy���t bu���c ng�����i �����c ph���i tr��� l���i m���t c��u h���i nh�� c��ch t��c gi��� �����t v���n �����: ���R���t cu���c, c��u h���i m���u ch���t cho m���i nh��n v���t, c��u h���i duy nh���t l��, t��i s��� l��m g�� v���i t��nh y��u c���a t��i?���. Le Tellier n��i v���i b��o ch��: ���T��nh y��u l�� ��i���m khi m���i nh��n v���t s��� chao �����o, n��i h��� m���m y���u v�� n��i h��� ph���i quy���t �����nh. V���i m���i th��� kh��c, h��� c�� th��� th����ng l�����ng. T��nh y��u ��i li���n v���i s��� chi���m h���u; khi m���t bi���n th��nh hai, m���i chuy���n tr��� n��n ph���c t���p���. ����ng l�� m���i chuy���n c�� th��� th����ng l�����ng ��� tr��� t��nh y��u.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:21

Mọi chuyện có th� thương lượng � tr� tình yêu

Điểm bất thường

Bản thân cuốn “L’Anomalie� của nhà văn người Pháp, Hervé Le Tellier là một điểm bất thường: ông từng viết hơn 20 cuốn tiểu thuyết nhưng chưa có cuốn nào lọt vào danh sách bán chạy, mãi cho đến cuốn này. Xuất bản bằng tiếng Pháp vào giữa năm ngoái, “L’Anomalie� nhanh chóng bán được hơn 1 triệu cuốn � một k� lục chưa từng thấy tại Pháp trong mấy chục năm qua. Sách được trao giải Goncourt năm 2020 và tháng rồi đã được dịch sang tiếng Anh với tựa đ� “The Anomaly�.

Điểm bất thường � đây là chuyến bay Air France 006 t� Paris đến New York ngày 10 tháng 3 năm 2021 b� rơi vào vùng thời tiết xấu, máy bay chao đảo, có lúc rơi t� do nhưng cuối cùng cũng h� cánh an toàn. Một trăm linh sáu ngày sau, cùng chuyến bay Air France 006 đó, cũng trên l� trình Paris đến New York, cũng bay bằng máy bay Boeing 787, cũng hai viên phi công và 230 hành khách đến sợi tóc, lông chân không khác gì chuyến bay trước� lại rơi vào vùng thời tiết xấu, máy bay quăng quật một lúc, phát tín hiệu cấp cứu và sau đó h� cánh. Th� là th� giới rơi vào tình huống kinh khủng: có mấy trăm bản sao những con người c� th� đang song song tồn tại trên th� giới này; ch� khác nhau � hơn ba tháng ký ức một bên có một bên không.

“The Anomaly� không bắt đầu ngay bằng câu chuyện khoa học viễn tưởng như th�. Tác gi� nhẩn nha mỗi chương viết v� một nhân vật trên chuyến bay này: t� tay sát th� chuyên thực hiện các hợp đồng giết mướn đến ông nhà văn thành công hơn trong ngh� dịch sách; t� viên phi công sau khi h� cánh phát hiện mình b� ung thư giai đoạn cuối đến anh chàng ca sĩ đồng tính người Nigeria� Điểm chung duy nhất của các nhân vật này là đi trên chuyến bay 006 định mệnh.

Xin bạn đọc th� lỗi vì người viết đã tiết l� một phần cốt truyện nhưng ch� là một phần rất nh� - câu chuyện sau khi phát hiện chuyến bay 006 bỗng dưng tạo ra thêm một bản sao y chang mới là phần chính. Các nhân vật trên chuyến bay nghĩ gì khi biết có thêm một bản sao của chính mình đang tồn tại, hiện đang ăn ng� chơi đùa với v� con mình? Ghen tức, tranh giành hay đồng cảm, thú v� quan sát? Những người chung quanh s� phản ứng như th� nào, chọn ai là người thật, ai là bản sao? Bạn bè s� chơi với ai, e dè ai? Luật pháp s� thừa nhận người trên chuyến bay trước hay chuyến bay sau, ai có quyền s� hữu nhà, nhận tiền lương hay b� vào tù vì phạm tội?

Gi� th� cuộc đời này là một không gian gi� lập do con cháu chúng ta vài ngàn năm nữa dựng lên trong các h� thống máy tính siêu mạnh của chúng, rất có th� chương trình b� một lỗi nh�, một chuyến bay bỗng dưng tách làm hai bản sao, h� cánh cách nhau 106 ngày. Nếu vậy cách x� lý hay nhất là gì? Tiếp tục cho mấy trăm con người giống nhau đến tận các DNA va chạm nhau với đ� th� rắc rối t� đạo đức đến luân lý đến luật l� hay c� “delete� bớt một bản sao như có người đ� ngh� với Tổng thống M� sau khi hiểu s� tình?

Đến đây bạn đọc có th� hình dung ra sức hút của “The Anomaly�, m� đầu như một tiểu thuyết hình s� với một nhân vật giết thuê rồi chuyển sang truyện tình cảm khi miêu t� cuộc tình lãnh mạn. Sau khi đ� l� ra đây có th� là một cuốn khoa học gi� tưởng kiểu như phim “The Matrix� sách nhanh chóng chuyển qua dạng triết học với những câu hỏi không d� tr� lời. Như nhân vật n� luật sư có thai trong thời gian ba tháng bản sao của cô chưa xuất hiện � đối diện với chọn lựa ai phải ra đi, người n� luật sư tháng Sáu nhường cuộc sống có chồng, có s� nghiệp cho n� luật sư tháng Ba vì cái thai mà cô không có. Như nhà văn tháng Ba sau chuyến bay bổng lên tay, viết một tác phẩm bán chạy c� triệu bản nhưng cuối cùng đi tìm cái chết không ai hiểu vì sao. Nhà văn tháng Sáu bỗng dưng nổi tiếng vì một tác phẩm đọc thì đúng là giọng điệu của mình như không phải do mình viết ra � nay có nhận không, có hưởng vinh quang đó không!

Có l� dân Pháp tìm đọc cuốn “L’Anomalie� bởi khung cảnh b� cách ly với bên ngoài trong suốt một thời gian dài chống dịch Covid-19, h� tìm thấy s� đồng cảm như th� đang sống trong một th� giới gi� lập. Khó lòng tin được thực t� đường ph� Paris đông đúc tấp nập nay vắng hoe không một bóng người. Chấp nhận gi� thuyết gi� lập còn d� hơn chuyện thừa nhận phải làm việc t� nhà, con cái học trên các lớp ảo, gặp người thân qua màn hình máy tính, mọi việc ngưng đọng lại vì một con virus không ai tường mặt�

Có người bảo th� giới này đúng là gi� lập; ch� làm sao giải thích được cho đến nay vẫn có người tin trái đất phẳng, có người tranh nhau mua các tác phẩm ảo giá c� triệu đô-la. Không gi� lập sao được khi ông ch� Facebook Mark Zuckerberg ch� vừa tuyên b� đổi tên công ty thành Meta đ� xây dựng một đa vũ tr� Metaverse, người ta bắt đầu tranh nhau mua bán địa ốc ảo, tài sản áo, k� c� giày Nike ảo đ� sau này đem ra xài trên th� giới Metaverse kia. Ch� là do một tay lập trình nào đó 1.000 năm sau tinh nghịch ch� ra ch� làm sao thiên h� có th� tin vào những chuyện điên r� th� kia.

Tr� lời phỏng vấn của báo chí, nhà văn 64 tuổi nói: “Tôi ngạc nhiên vì s� thành công của cuốn sách, nhất là khi nó mang tính th� nghiệm, rất k� quái và hơi điên một chút�. Ông nói thêm: “Có l� đọc nó là phương cách trốn khỏi thực t� chăng�. Le Tellier cho biết ông b� cuốn hút vào ý tưởng bản sao con người: “Thật thú v� nếu v� nhà tôi thấy một bản sao chính tôi đang ngồi ch� � đấy. Tôi s� phản ứng như th� nào đây?� Th� là ông b� ra một năm đ� viết cuốn “Điểm bất thường�, thỉnh thoảng lại đem chính mình ra diễu nhại bằng một nhân vật nhà văn giống như ông.

Cách các nhà văn thường dùng khi viết tiểu thuyết là sáng tạo ra các nhân vật rồi đẩy nhân vật vào các hoàn cảnh có gút thắt đ� làm h� sống như thật. � đây Le Tellier làm ngược lại: dựng ra một bối cảnh k� d� trước rồi th� vào đó bảy tám nhân vật s� b� hoàn cảnh buộc phải có những ứng x� bất thường. Như khi được giải thích một trong những gi� thuyết giải thích trường hợp k� l� của chuyến bay 006, Tổng thống M� giận d� đáp: “Những gì ông miêu t� thật quái đản. Tôi không th� nào là một chú Super Mario (nhân vật trong trò chơi hái nấm) và chắc chắn tôi s� không đứng ra giải thích cho dân M� rằng h� ch� là những chương trình máy tính trong một th� giới ảo�.

Đ� chuyện thật, ảo chuyện gi� lập sang một bên, cuốn tiểu thuyết buộc người đọc phải tr� lời một câu hỏi như cách tác gi� đặt vấn đ�: “Rốt cuộc, câu hỏi mấu chốt cho mọi nhân vật, câu hỏi duy nhất là, tôi s� làm gì với tình yêu của tôi?�. Le Tellier nói với báo chí: “Tình yêu là điểm khi mọi nhân vật s� chao đảo, nơi h� mềm yếu và nơi h� phải quyết định. Với mọi th� khác, h� có th� thương lượng. Tình yêu đi liền với s� chiếm hữu; khi một biến thành hai, mọi chuyện tr� nên phức tạp�. Đúng là mọi chuyện có th� thương lượng � tr� tình yêu.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:21

NFT

Thăm lại hiện tượng NFT

Cách đây không lâu khi các NFT mới xuất hiện, báo chí trong đó có Tuổi tr� Cuối tuần đã có nhiều bài giải thích, k� đầu đuôi s� ra đời của hiện tượng “Non-Fungible Token� này (Hết tiền mã hóa đến tranh mã hóa). (). Th� nhưng không ai ng� ch� trong mấy tháng cơn sốt NFT dâng cao gấp mấy lần, tháng Giêng th� trường NFT vào khoảng 400 triệu đô-la nay đã lên đến 2 t� đô-la mỗi tháng, quý 3-2021 đạt mốc 5,9 t� đô-la!

Có l� đã đến lúc quay lại hiện tượng này đ� ít nhất khỏi b� cuốn vào một mê hồn trận ai nấy đều biết là “ảo�, “không th� duy trì�, “trước sau gì cũng n� tung� nhưng ai nấy đều nghĩ mình s� kịp thoát trước; ai không chơi s� thua thiệt. Nhắc lại một cách ngắn gọn: NFT là bản chứng nhận ảo duy nhất cho một tài sản thật. Chẳng hạn cái NFT mà báo Economist đem ra bán đấu giá được gần 422.000 đô-la là giấy chứng nhận quyền s� hữu trên không gian ảo cái bìa báo thật v� hình Alice đang ngắm nhìn các đồng tiền mã hóa chui vào hang th�. Bìa báo in trên giấy, s� lượng phát hành bao nhiêu là có bấy nhiêu bìa thật tồn tại ngoài đời, báo vẫn gi� bản quyền. Còn giấy chứng nhận NFT ch� có một � ai mua là có quyền s� hữu. Điều mỉa mai là báo nào đưa tin cũng kèm theo cái hình bìa đ� minh họa, xem như có hàng triệu tấm hình bìa k� thuật s� nằm khắp nơi, không khác gì nhau.

Th� hình dung sau t� Economist, hàng ngàn hàng trăm ngàn nơi khác cũng hăm h� nhảy vào bán th� sản phẩm độc đáo của h� � dạng NFT; th� tưởng tượng hàng ngàn, hàng trăm ngàn nhà đầu tư có tiền không biết b� vào đâu đ� kiếm lời cho nhanh, bèn tranh nhau mua các NFT này với hy vọng chúng s� lên giá như tranh của các danh họa c� điển. Chừng đó cũng đ� nuôi “phong trào NFT� thêm một thời gian nữa.

Nhưng đến nay đã rõ bên hưởng lợi ngay tức thì mỗi khi có một giao dịch NFT chính là mạng lưới các máy tính đang duy trì cuốn s� cái ghi nhận s� s� hữu nói trên. Nói cuốn s� cái đó là blockchain nghe rất “k� thuật số� nhưng nói cho dân dã nó như cuốn s� của Nam Tào, Bắc Đẩu ghi chuyện sinh t� của con người. Đ� một NFT được ghi vào s� cái, cũng như sau này bán lại cho ai thì ghi s� chuyển cho người s� hữu mới, cần phải tr� phí xăng nhớt (tiếng Anh gọi là gas), giao động bất thường, có lúc ch� 5-10 đô-la có lúc lên đến 70 đô-la mỗi giao dịch. T� Economist chịu mức phí tạo ra NFT là 98 đô-la.

Nơi hưởng lợi th� nhì là các dịch v� tạo ra NFT như Economist cho biết h� s� dụng dịch v� của Foundation với mức phí là 15% giá tr� giao dịch ban đầu và sau này nơi mua có bán lại bức tranh NFT này thì phải tr� 5% cho mỗi giao dịch bán lại đó. Có l� t� báo còn phải tr� phí cho luật sư đ� soạn thêm ph� lục hợp đồng, nói rõ người mua NFT này không nắm copyright của cái bìa gốc, bản quyền vẫn nằm trong tay Economist. Trước khi chuyển s� tiền bán được cho một t� chức t� thiện, Economistđ� dành 16,67% l� sau này b� bắt đóng thu� thì có mà đóng.

Như th� th� trường NFT đang sôi động có lợi cho nhiều bên; t� bên tạo ra NFT đ� bán đến các nơi làm dịch v� liên quan, sàn t� chức các cuộc bán đấu giá, thậm chí ngân sách các địa phương. Ch� có nhà đầu tư cuối cùng ôm các NFT không bán cho ai được nữa mới chịu l� nhưng nhà đầu tư này chưa xuất hiện.

Dĩ nhiên bên tin vào giá tr� bền vững của các NFT s� nói bản chứng nhận duy nhất này là một hình thức xác lập quyền s� hữu rất độc đáo trong th� giới ảo. Trong th� giới k� thuật s�, một bức tranh lưu � dạng JPEG ch� cần dùng lệnh copy là có th� sao chép thành nhiều bản; một bản nhạc gắn vào email gởi đi cho người khác s� thành bản sao không th� phân biệt được với bản gốc� NFT s� giải quyết vấn nạn sao chép này, kiểu như ai cũng có th� mua bản in bức tranh “Mona Lisa� nhưng ch� có một bản gốc duy nhất treo � Viện bảo tàng The Louvre. Vấn đ� � ch� làm gì với quyền s� hữu này thì chưa được ai giải thích cho cặn k�.

Đ� thu hút nhiều người tham gia th� trường NFT, người ta nghĩ ra đ� cách đ� tạo NFT giá r� như trường hợp một người mua bức tranh nổi tiếng v� cắt thành 10.000 mảnh đ� bán l�. Loic Gouzer là một người từng điều hành hãng đấu giá Christie’s, từng t� chức cuộc đấu giá một bức tranh của Leonardo da Vinci với mức giá k� lục 450 triệu đô-la. Tháng Năm, ông này cùng một nhóm chuyên gia tiền mã hóa mua bức tranh “Love Is in the Air� của họa sĩ Banksy với giá 12,9 triệu đô-la. Gi� nhóm này có k� hoạch cắt nh� bức tranh thành 10.000 NFT đ� bán, mỗi mảnh giá 1.500 đô-la. Dĩ nhiên, bức tranh mua v� vẫn còn đó; cái h� bán là giấy chứng nhận quyền s� hữu ảo nhưng bán từng phần của giấy chứng nhận này cho d� kiếm người mua. Còn lập luận của Gouzer là muốn ai cũng đ� điều kiện tài chính tham gia th� trường sưu tầm m� thuật!

� hướng ngược lại, hồi tháng trước hàng ngàn người yêu thích tiền mã hóa đã cùng nhau góp tiền đ� tham gia đấu giá mua một bản in gốc Hiến pháp M�. H� góp bằng đồng Ether, đổi ra đô-la được 40 triệu nhưng sau rốt thua cuộc trước một nhà sưu tập tư nhân tr� 43,2 triệu đô-la. Điều đáng nói là sau khi đấu giá thất bại, ban t� chức đang gặp khó khăn khi tr� tiền v� cho người đóng góp vì “phí xăng dầu� quyên góp tiền rồi phí chuyển tr� tiền qua blockchain Ethereum đã ăn hết 1,2 triệu đô-la. Tiền phí không tương quan với tiền gởi � gởi 100 đô-la chịu phí cũng gần như gởi 1 triệu đô-la nên có người quyên góp 170 đô-la bằng đồng ether phải tốn phí đến 50 đô-la, tiền mới v� ban t� chức. Nay đ� yêu cầu tr� lại tiền, người góp thêm một lần nữa phải chịu phí giao dịch! Chừng đó đã thấy s� phi lý của đồng tiền mã hóa nói riêng và các NFT nói chung.

Với các doanh nghiệp tham gia th� trường NFT, nổi bật là các hãng giày, đầu tiên là Nike, sau đến Adidas đều t� ý s� sớm có sản phẩm giày NFT đ� dân chúng s� dụng trong không gian ảo metaverse. Sau giày ảo s� đến quần áo th� thao ảo, rồi đ� loại ph� tùng chơi th� thao trong th� giới ảo với lập luận sau khi con người có vật th� thân trên không gian ảo, cần mặc đ�, đi giày cho nhân vật th� thân này. Đ� bán giày NFT cho d� các hãng này s� liên kết với nhiều bên như bên chuyên mua bán NFT, các ngôi sao th� thao, các sàn tiền mã hóa� Tuy nhiên có th� h� không tranh đua nổi với các startup nhạy bén như hãng Rtfkt do ba người bạn thành lập chuyên sản xuất giày th� thao dạng NFT, đã bán được nhiều giày ảo, mỗi đôi giá t� 3.000 đến 10.000 đô-la.

V� gây ồn ào trên th� trường NFT gần đây nhất là đạo diễn Quentin Tarantino tuyên b� s� đem 7 cảnh trước đây chưa từng công b� trong phim Pulp Fiction năm 1994 ra bán dưới dạng NFT. Ngay lập tức hãng phim Miramax đáp tr� s� kiện vì h� đang gi� bản quyền phim này; rằng k� hoạch của Tarantino s� làm giảm giá tr� các NFT mà hãng Miranmax đang ấp �.

Một điều rất l� - mặc dù các NFT được mua bán bằng đồng Ether nhưng lúc nào người ta cũng t� động đổi ra đô-la như đ� “hù thiên hạ� bằng những mốc giá trên trời. Như NFT hình bìa t� Economistgiá gần nửa triệu đô-la ch� thật ra người mua tr� 99,9 Ether và với s� sụt giá thê thảm của các đồng tiền mã hóa vào tuần trước, nay nếu đổi ra đô-la thì giá ch� còn chừng 350.000 đô-la. Gi� th� cơn sốt Bitcoin hay Ether b� xẹp bóng, giá các NFT cũng s� xẹp theo, bán xong chưa chắc đã đ� đ� đóng “phí xăng dầu�.

Box

Hiện nay cộng đồng mua bán NFT vẫn còn nh�, chừng 1 triệu người vì quá trình mua bán chúng còn nhiêu khê. Hầu hết các NFT đều được tạo ra trên blockchain Ethereum; mua bán chúng phải dùng đồng Ether. Có th� mua ether trên sàn Coinbase, sàn Binance hay dùng các ứng dụng mua bán chứng khoán như Robinhood.

Người mua phải tạo ví tiền mã hóa đ� chứa Ether, mua và nhận NFT, ví ph� biến nhất hiện nay là MetaMask, nằm ngay trên trình duyệt Chrome hay Firefox khi tải v� thành một phần m� rộng. Ví dưới hình thức ứng dụng trên điện thoại di động hạn ch� hơn nhiều. Có ví rồi phải kết nối nó với một ch� NFT như Foundation, OpenSea, SuperRare mới bắt đầu mua bán NFT.

Vì các NFT được duy trì trên các blockchain, gi� th� các blockchain này giải tán, chưa ai biết s� phận các NFT có giá t� vài ngàn đến vài chục triệu đô-la s� đi v� đâu hay s� tan biến trong không gian ảo?

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:20

N���i phi���n��� c��ng ngh���

N���i phi���n��� c��ng ngh���

N. l�� m���t ng�����i y��u c��ng ngh���, m���i t���i �����c xong ch����ng s��ch �����nh ��i ng���, anh �����c g�� c�� th��� ra l���nh cho chi���c ����n trong ph��ng ����� n�� t��� t���t, kh���i m���t c��ng ng���i d���y �����n b���m c��ng t���c ����n. V�� th��� khi �����c th���y c�� lo���i ����n tu��p 1,2 m��t t��ch h���p wifi, c�� th��� ��i���u khi���n b���ng ��i���n tho���i di �����ng, N. �����t mua ngay. ����n mang th����ng hi���u c���a m���t h��ng trong n�����c nh��ng ���ng d���ng t���i v��� ch��� c�� ti���ng Anh. N. ��o��n ����y l�� s���n ph���m c���a c��c c��ng ty b��n Trung Qu���c, h��ng trong n�����c �����t s���n xu���t r���i ghi nh��n c���a m��nh; c��n ���ng d���ng th�� �������c giao tr���n g��i, ch��a th��� Vi���t h��a ngay.

Loay hoay m���t h���i c��ng b���t �������c ����n v��o t�����ng, c��i ���ng d���ng, k���t n���i ����n v���i h��� th���ng wifi, N. kho��i ch�� b���m b���m, xoay xoay tr��n m��n h��nh ��i���n tho���i ����� t���t m���, t��ng s��ng, l��m m���, chuy���n t��ng m��u t��� tr���ng qua v��ng��� Nh��ng N. ch��a th���a m��n, anh th���y ���ng d���ng b��o c�� th��� k���t n���i v���i Google Assistant ����� ra l���nh b���ng gi���ng n��i v�� ����ng nh�� nghi ng��� c���a anh, khi t��m t��n h��ng ����� k���t n���i, anh ph���i ��i���n t��n kh��c theo h�����ng d���n ch��� kh��ng ph���i th����ng hi���u c���a c��ng ty trong n�����c. Kh��ng sao, mi���n l�� n�� hi���u m���nh l���nh c���a m��nh ����� th���c hi���n.

L���n �����u khi N. ra l���nh ���OK, Google, t���t ����n���, m��y b��n h���i l���i, ���B���n n��i g�� t��i ch��a hi���u. Xin vui l��ng nh���c l���i���. Nh���c v��i l���n th�� m��y b��o, ���H��� th���ng nh�� b���n ch��a c�� ����n k���t n���i���. C�� l���n N. ra l���nh t���t �������c nh��ng bi���u b���t ����n th�� m��y c��� ������B���n n��i g�� t��i ch��a hi���u. Xin vui l��ng nh���c l���i���. �����a con c���a N. sau m���t h���i ng���i ch���, m���t ki��n nh���n b��� ��i ch��i sau khi ph��n: ���Sao ba kh��ng ng���i d���y ��i t���t ����n c��n kh���e h��n���.

Ch��a h���t, khi N. t��� b��� gi���c m�� ra l���nh b���ng gi���ng n��i, quay v��� ��i���u khi���n tr��n ��i���n tho���i di �����ng th�� ����n b��o ���offline���, t���c m���t k���t n���i v���i wifi. N. ph���i x��a ��i l��m l���i nh��ng l��u l��u ���ng d���ng l���i ���� ra, b��o m���t k���t n���i.

C�� th��� n��i sau v��i ba n��m nghe ca t���ng v��� c��c th��� t��� ���Internet v���n v���t��� �����n ���th��nh ph��� th��ng minh���, t��� ���m���ng 5G t���c ����� kh���ng��� �����n ���d��� li���u l���n������ c��ng ngh��� ���ng d���ng v��o cu���c s���ng ����� l��m ra ng��i nh�� th��ng minh c�� nh���ng ti���n b��� nh��ng ��a ph���n ch��� d���ng l���i ��� m���c th��� nghi���m, bi���u di���n. Hi���n nay ���� c�� th��� mua m���t b��� ph��t h���ng ngo���i v��i tr��m ngh��n v��� ����� bi���n m���i v���t d���ng c�� d��ng ��i���u khi���n t��� xa nh�� m��y l���nh, TV, qu���t, d��n m��y��� t��� ���v�� tri��� th��nh ���th��ng minh���. K���t n���i ����� bi���u di���n ti���m n��ng th�� �������c c��n kh��ng ai c�� th���, mu���n m��� c��i m��y l���nh, ph���i c���m chi���c ��i���n tho���i l��n, m��� ���ng d���ng, ng���i ch��� m��n h��nh ��i���u khi���n hi���n l��n ����� b���m n��t. Kh��ng ai ����� ki��n nh���n nh���c ��i nh���c l���i m���t l���nh ����n gi���n v��i l���n ����� m��y hi���u m�� l��m theo.

��i���u n��y kh��ng ch��� ����ng v���i Vi���t Nam, n��i ch���u ���nh h�����ng r���t �����m n��t th��� tr�����ng v���t d���ng c��ng ngh��� r��� ti���n nh���p t��� Trung Qu���c. N�� c��n ����ng v���i c��c n�����c ��u, M���. M���i c��ch ����y h��n m���t tu���n, d���ch v��� ��i���n to��n ����m m��y c���a Amazon tr���c tr���c l��m h��ng ch���c ng��n ng�����i ��� M��� kh��ng th��� m��� c���a v��o nh��. ���� l�� do h��� l���p c���a c�� kh��a th��ng minh ����ng m��� b���ng gi���ng n��i. M���t khi ���ng d���ng c���a h��� tr��n ��i���n tho���i di �����ng kh��ng th��� k���t n���i v���i m��y ch��� h��� ����nh ch���u, ra l���nh kh��ng �������c m�� m��� ���ng d���ng c��ng thua. L���n s���p m���ng n��y c��n ���nh h�����ng �����n nh���ng ng�����i s��� d���ng t��� l���nh th��ng minh, d���ch v��� coi phim tr���c tuy���n, h��� th���ng ����n th��ng minh, loa th��ng minh.

����ng bu���n nh���t l�� b��y gi��� c��c t��� b��o chuy��n v��� c��ng ngh��� l���i khuy��n ng�����i d��ng kh��ng n��n d���a qu�� nhi���u v��o c��c thi���t b��� lu��n k���t n���i (�������c m���nh danh l�� Internet of Things ��� v���n v���t k���t n���i). Nh�� t��� Computerworld khuy��n: ���M��y r���a ch��n, h��� th���ng ����n m��u d��ng trong m��a l���, t��� l���nh, b��n ch���i ����nh r��ng��� ����u c���n k���t n���i v���i ����m m��y���. C�� t��� c��n ph��n, Gi���y m�� ng��i nh�� th��ng minh ���� ch���t!

C��c h��� th���ng thi���t b��� gia d���ng th��ng minh hi���n c��n r���t ph���c t���p, �����t ti���n, nhi���u tr���c tr���c v�� kh��ng ch���u n��i chuy���n v���i nhau. C��� h��nh dung t��� th���p ni��n 1990 �����n nay bi���t bao nhi��u phi��n b���n Windows ra �����i ����� ch��ng ta c�� th��� s��� d���ng m��y t��nh su���t ng��y kh��ng b��� treo; m���i l���n ra phi��n b���n s���a l���i Microsoft l���i b���t ng�����i d��ng b��� ti���n ra mua nh�� m���i. C��c tr��� l�� th��ng minh ���o t��� Siri c���a Apple, Google Assistant c���a Google hay Alexa c���a Amazon v���n c��n nh�� Windows phi��n b���n 3.1 v���i Siri l�� kh�� nh���t v�� d�� kh��ng hi���u l���nh c��ng c��� g���ng tr��� l���i theo ki���u h��i h�����c, d�� d���m cho ����� qu��.

Trong khi th��� h��� tr��� quay v��� x��i ����a than ����� nghe nh���c, th��� h��� l���n tu���i m���t ch��t v���n c�� th��� ���ch��i c��ng ngh������ b���ng c��c m��n ����� r��� ti���n ����� c�� �������c c���m gi��c ���ki���m so��t c��� th��� gi���i quanh ta��� n���u �����t k��� v���ng th���p h��n. Th��� nh��ng �����ng ���o t�����ng c��ng ngh��� ���th��ng minh��� s��� ��em l���i s��� ti���n d���ng, tho���i m��i nh�� m���t c��y ����a th���n; n�� ch��� l�� c��c m��n ����� ch��i c�� th��� ��em l���i s��� phi���n to��i v�� s��� th���t v���ng.

 •  0 comments  •  flag
Published on December 30, 2021 17:15

Nguyễn Vạn Phú's Blog

Nguyễn Vạn Phú
Nguyễn Vạn Phú isn't a ŷ Author (yet), but they do have a blog, so here are some recent posts imported from their feed.
Follow Nguyễn Vạn Phú's blog with rss.