Li���u Tr����ng :Ti���u thuy���t "Ch���n ���ng" c���a D����ng Thu H����ng
���n
----�����i ���i m���t nh�� ��n Ph��p, c�� t��c ph���m �������c ����a ��o b��� s��ch Bouquins l�� m���t vinh d���. �����i ���i m���t nh�� ��n t��� m���t n�����c xa x��i �����n, �������c g��p m���t ��o b��� s��ch n��y, vinh d��� c��ng l���n h��n. ���� l�� tr�����ng h���p c���a nh�� ��n D����ng Thu H����ng. N��m 2008, b���n t��c ph���m c���a b�� ���n ���� �������c d���ch sang Ph��p ng���, nay �������c ����a ��o b��� s��ch Bouquins : B��n kia b��� ���o ���ng / Nh���ng thi��n �������ng m�� / Ti���u thuy���t �� ����� / Ch���n ���ng. T��n tu���i c���a D����ng Thu H����ng ���� vang d���i trong n�����c, nay c��ng l���y l���ng h��n.
Ti���u s��� c���a D����ng Thu H����ng l�� m���t cu���c h��nh tr��nh kh�� s��i n���i. B�� sinh n��m 1947, t���i Th��i B��nh, l���n l��n d�����i ch��� ����� C���ng s���n mi���n B���c. N��m 20 tu���i, ��ang th���i chi���n tranh, b�� gia nh���p m���t ��o��n ��n c��ng ��o Nam, ��i tr��nh di���n ��n ngh��� ��� chi���n tr�����ng B��nh Tr��� Thi��n. N��m 1975, khi mi���n Nam s���p �����, l��� ra D����ng Thu H����ng ph���i vui m���ng hoan h���, �� b�� thu���c b��n th���ng cu���c. Nh��ng kh��ng, D����ng Thu H����ng th���t ���ng, kh��m ph�� m��nh b��� nhi���u m���t m��t. Tr��� ��� H�� N���i, b�� theo h���c tr�����ng vi���t ��n Nguy���n Du, ho���t �����ng trong ng��nh ��i���n ���nh, �� b���t �����u vi���t truy���n. V��o th���i k��� �����i m���i, trong nh���ng n��m 1980, D����ng Thu H����ng vi���t kh���e, truy���n c���a b�� b���t �����u l��i cu���n ng�����i �����c, nh�� Chuy���n t��nh k��� tr�����c l��c r���ng ����ng (1983).
D����ng Thu H����ng t��nh t��nh ngang nhi��n, c�� ti���ng ��n n��i t��o t���n, b���p ch��t, ch���ng �����i th���ng th���ng. B�� ���n l�� m���t �����ng vi��n �����ng C���ng s���n, tuy nhi��n b�� quay l���i ch��� tr��ch n���ng n��� ch��nh quy���n C���ng s���n, �� k��u g���i ng�����i d��n l���t ����� �����ng C���ng s���n. Hai truy���n d��i : B��n kia b��� ���o ���ng �� Nh���ng thi��n �������ng m��, n��i l��n l���p tr�����ng ch���ng �����i c���a D����ng Thu H����ng. V�� h��nh ph���t ���� �����n nhanh : D����ng Thu H����ng b��� khai tr��� kh���i �����ng C���ng s���n, n��m 1989, khai tr��� kh���i H���i Nh�� ��n Vi���t Nam, n��m 1990, �� ��i t�� trong 8 th��ng, n��m 1991.
Ph���i n��i D����ng Thu H����ng c�� duy��n ���i n�����c Ph��p. N��m 1994, b�� sang Ph��p, �������c Jacques Toubon, b��� tr�����ng B��� V��n h��a Ph��p, t���ng Hu��n ch����ng V��n h��a Ngh��� thu���t (Chevalier des Arts et des Lettres). N��m 2006, D����ng Thu H����ng �������c m���i sang Paris, r���i sang New York d��� H���i ngh��� V��n b��t Qu���c t���. Sau ���� b�� xin c�� tr�� t���i Ph��p. ��� h���i ngo���i b�� ���n ti���p t���c vi���t. T��nh �����n n��m 2020, D����ng Thu H����ng l�� t��c gi��� c���a kho���ng 10 ti���u thuy���t, �� kho���ng 10 t���p truy���n ng���n.
Ch���n V���ng, m���t trong b���n t��c ph���m �������c ����a ��o b��� s��ch Bouquins, �������c t��c gi��� vi���t xong n��m 1998, in t���i Paris n��m 2009, sau khi ���� �������c d���ch sang Ph��p ng���, kh��ng c�� t��n nh�� xu���t b���n. Ch���n V���ng l�� m���t ti���u thuy���t d��i 656 trang, g���m 29 ch����ng. ����� hi���u r�� D����ng Thu H����ng mu���n n��i g�� qua truy���n Ch���n V���ng, �� ����� theo d��i ngh��� thu���t t��� s��� c���a t��c gi���, tr�����c ti��n ch��ng ta c���n ��i ��o truy���n.
I Truy���n Ch���n V���ng
Truy���n x���y ra ��o th���i h���u chi���n. M���i ��o truy���n, ng�����i �����c g���p ngay m���t ho��n c���nh ��o le, gay c���n, ph���i ��i theo t��c gi��� �����n c��ng ����� xem s��� vi���c �������c gi���i quy���t ra sao.
��� X��m N��i, Mi��n l�� m���t ph��� n��� �����p, n���t na th��y m���, s���ng h���nh ph��c ���i ch���ng con. C�� ng��i c���a hai ��� ch���ng r���t ����� s����: m���t ng��i nh�� c���t tr��n m���t �����nh �����i, xung quanh l�� �����n c��y tr��i, xa h��n l�� nh���ng n����ng ti��u, n����ng c�� ph��. Hoan, ch���ng Mi��n, l��m ��n ph��t �����t, c�� m���t ��o��n thuy���n ch��� h��ng h��a ��o b��n ��� ���� N���ng, S��i G��n.
M���t h��m, Hoan ��i ���ng ���i ��o��n thuy���n, Mi��n ��o r���ng t��m m���t ong ���i nh���ng ng�����i ph��� n��� kh��c. Khi tr��� ���, Mi��n ng���c nhi��n th���y ����ng ng�����i t��� h���p tr�����c nh�� �� trong nh�� m��nh, c�� c��� ��ng x�� tr�����ng. M���t ng�����i ����n ��ng g���i t��n Mi��n, t��� x��ng l�� B��n, ch���ng c���a Mi��n. Mi��n s���ng s��� kh��ng nh���n ra ng�����i ����n ��ng c���a 14 n��m tr�����c, ���� t���ng l��m ch���ng c���a Mi��n trong m���t m��a h�� ng���n ng���i. R���i B��n nh���p ng�� 5 n��m, r���i c�� gi���y b��o t��� g���i ���. Hai n��m sau, Mi��n ch��nh th���c l��m ��� c���a Hoan. Ng�����i t��� m���t tr���n tr��� ��� c�� quy���n h�����ng �����c ��n c���a c���ng �����ng, c�� quy���n ����i c��i ph���n h���nh ph��c c���a m��nh. Trong th���i gian chi���n �����u, B��n nh��� th����ng ���, �� gi��� ����y c���m th���y y��u ��� say �����m. ��ng x�� tr�����ng, tr�����c khi ra ���, nghi��m ngh��� n��i ���i Mi��n nh���ng l���i �����y ���n �� : Ch��nh quy���n c��ng nh�� �����ng ���y x�� kh��ng can thi���p ��o chuy���n ri��ng t�� c���a b���t c��� c��ng d��n n��o. Ch��� �� anh Hoan �����u l�� nh���ng ng�����i l����ng thi���n, ch���p h��nh ����ng m���i ph��p lu���t c���a nh�� n�����c. Nay do t��nh c���nh ��o le ch��� ph���i �����ng tr�����c s��� l���a ch���n. Ch��� c�� ch��� m���i c�� quy���n quy���t �����nh cu���i c��ng. Nh�� ch��� ���� th���y, anh B��n l�� ng�����i tr���c ti���p g��p x����ng m��u cho cu���c chi���n tranh ch���ng M���, gi���i ph��ng �����t n�����c. Ch��ng ta c�� �������c cu���c s���ng thanh b��nh th���nh �����ng, �����t n�����c �������c �����c l���p t��� ch��� l�� nh��� s��� ����ng g��p c���a nh���ng chi���n s�� nh�� anh B��n (tr. 24). Khi m���i ng�����i ra ���, ch��� c��n l���i B��n �� Mi��n, c���m th���y trong ��nh m���t c���a B��n n���i say �����m, ham mu���n, Mi��n ����m ho���ng s��� �� t��� ra l���nh l��ng. C��n B��n nh��� r�� k��� ni���m ����m t��n h��n, nh��ng s��� h��i tr�����c s��� l���nh l��ng c���a Mi��n �� hoang mang ngh�� �����n ng�����i ch���ng th��� hai c���a Mi��n. Mi��n ����� B��n ��n t���i �� ng��� t���m trong nh�� nh�� m���t ng�����i kh��ch. B���t ng��� b��� d���n ��o th��� b��, �� tr�����c c��u h���i kh���n c���p c���a B��n, Mi��n bu���c ph���i c�� m���t quy���t �����nh ; Mi��n b��nh th���n cho B��n bi���t tr�����c kia Mi��n l�� ��� c���a B��n, nay Mi��n l�� ��� c���a Hoan, c��� hai l���n �����u k���t h��n ch��nh th���c. B��n bi���t Mi��n c�� quy���n l���a ch���n, m���c d�� l��ng x��, truy���n th���ng, �����o �����c b��nh ���c anh. B��n th��� l����: ��� t��i y��u Mi��n. Su���t ng���n ���y n��m tr���i t��i ch���ng qu��n em m���t ng��y��� �� t��i kh��ng h��� bi���t chuy���n b��o t��� (tr. 61). Mi��n th���n th���, n��i s��� l��m tr��n b���n ph���n ���i m���t ng�����i c�� c��ng ���i �����t n�����c. Mi��n cho B��n bi���t s��� s���p �����t chuy���n nh�� c���a xong xu��i, trong hai tu���n n���a s��� �����n s���ng ���i B��n. Mi��n bi���t r���i ����y ph���i t��� gi�� dinh c��, c��i n��i h���nh ph��c ���i ch���ng con, ����� tr��� ��� c��n nh�� t���i t��n, m���c n��t c���a B��n. Mi��n ���n y��u Hoan, th����ng �����a con 5 tu���i, �� kh��ng nh��� g�� nhi���u ��� B��n. Mi��n b��� d���n co ��au �����n.
V�� gia c���nh c���a B��n qu�� ngh��o, �����ng ���y cho m���t s��� trai l��ng �����n gi��p s���a l���i gian nh�� c���a B��n, tr�����c khi ����n Mi��n ���.
Ph���n Hoan, khi tr��� ��� nh�� hay tin ch���ng c�� c���a Mi��n ���� tr��� ���, anh b��ng ho��ng, ng���n ng��. Hai ��� ch���ng ��m nhau kh��c khi ngh�� �����n chia ly. Hoan n��i : Anh ch���ng bi���t anh s��� s���ng th��� n��o khi kh��ng c�� em. Hoan ��au kh���, g��o th��t tr�����c s��� phi l��. Mi��n ch���p nh���n s��� ph���n, Hoan th�� kh��ng.
Ng��y Mi��n ra ��i, Hoan nh��n theo, th���y Mi��n th���n th��� ��i theo B��n nh�� m���t t��n t��� t��. Mi��n ����� l���i t���t c��� ��o qu���n �����p, ����� �����c sang tr���ng m�� Hoan ���� mua t���ng Mi��n, ch��� ��em theo ��i b��� ����� c�� m���c. Hoan nh��t ti���n theo cho Mi��n. �����a con c���a Mi��n �������c g���i cho m���t b�� d�� nu��i. Mi��n khuy��n Hoan n��n l���y ���. Hoan n��i c��� dinh c�� l�� s��� h���u c���a Mi��n, Hoan s��� thu�� m���t qu���n gia tr��ng nom, r���i ��� th��nh ph��� bu��n b��n ���i ng�����i ch���.
Mi��n cho ph��i kh�� th��� c��� th���ch trinh h����ng ����� n���u n�����c t���m t���y tr���n, khi ��� ��� ���i B��n. C��n nh�� c���a B��n ���� �������c s���a sang l���i, B��n ch��ng hoa cho �����p m���t. Nh��ng trong nh�� ch��� c�� 5 k�� g���o nhi���u s���n, kh��ng n���i ni��u, b��t ����a, d���u ����n. Mi��n kh��m ph�� ti���n Hoan cho l�� m���t s��� ti���n l���n. Ng��y �����u ti��n chung s���ng ���i B��n, Mi��n t��� ra d���ng d��ng, s���ng nh�� m���t ng�����i kh��ch l����; bi���t m��nh kh��ng y��u B��n, cu���c tr��� ��� n��y l�� ph���n s��� ph���i ch���p nh���n th��i. C��n B��n th�� Trong ��nh m���t y��u ������ng �� qu��� l���y c���a anh c�� m���t n���i thi���t tha r��� d���i khi���n ch��� m���i l��ng (tr. 160). B��n y��u Mi��n �� tin t�����ng s��� c�� nhi���u con ���i Mi��n. Nh��ng khi l��m t��nh ���i Mi��n, B��n m���i bi���t m��nh b���t l���c. C��n Mi��n sau m���i l���n ch���u �����ng s��� chung ch���, th�� ���i ��i t���m ���i th��� n�����c t���y tr���n. Mi��n ���n l��m b���n ph���n c���a m��nh : b��� ti���n nu��i B��n, nu��i c��� ng�����i ch��� d��m �� c���a B��n ��� b��n c���nh. B��n th�����ng nh��n Mi��n, nh��ng ����i m���t �����p c���a Mi��n nh��n ��o kho���ng tr���i xa x��i l�� m���t c��i xa l��� �����i ���i B��n. B��n l���y l��m kh���n kh���, �� gi���i ng�� tr��� ��� ���i hai b��n tay tr���ng, ph���i ng��� tay xin ti���n ���. B��n c���m th���y nh���c nh�� �� kh��ng th��� chinh ph���c l���i �������c ng�����i ��� xinh �����p m�� m���c ����ch ch��nh c���a B��n l�� c�� nhi���u con ���i ng�����i ����. B��n t��m �����n ��ng c��� Phi���u, m���t ��ng l��o c�����ng tr��ng, s��nh s��i ��� t��nh d���c, ����� ��ng b��y cho B��n nh���ng b�� quy���t ch���a b���nh b���t l���c. Nh��ng b�� quy���t c���a ��ng l��o ch��a th���y c�� hi���u qu���. Nh���ng l��c B��n l��m t��nh ���i Mi��n, th�� Mi��n b���t �����ng nh�� kh��c g���, g����ng m���t xa ���ng, h�����ng ��� c��i ri��ng. Mi��n gh�� t���m nh���ng n��� h��n �����m ��u���i, h��i h��m c���a B��n, �����n n���i Mi��n ph���i �����y B��n ra ����� ch���y ra ngo��i n��n m���a.
B��n c��ng nh��� l���i qu���ng �����i ���� s���ng qua trong chi���n tranh. C�� m���t ng�����i m�� B��n y��u m���n, �����t h���t l��ng tin, ���� l�� ng�����i ti���u �����i tr�����ng c���a B��n, 23 tu���i, ng�����i H�� N���i, ���� d��u d���t ch��� d���n B��n. C��i ch���t c���a anh ta x���y ra sau tr���n ����nh ��� ng���n �����i 327. Ti���u ��o��n c���a B��n ch���t r���t nhi���u. B��n ����o m��� trong r���ng, ch��n ng�����i ti���u �����i tr�����ng �� gi��� l���i cu���n nh���t k�� ����� sau n��y ��� H�� N���i trao l���i cho ng�����i c��. Sau ���� B��n ��i ti���p ba ti���ng �����ng h���, ch���u ����i kh��t, ng��� ����m trong r���ng. Nh��ng kh��ng ch���u n���i c�� ����n, B��n tr��� l���i ng��i m���, ����o m��� l��n, mang theo c��i x��c. T��� thi ���� b���c m��i, m���t b���y k���n k���n theo s��t. B��n ��i r���t l��u trong r���ng, d���ng l���i ����� ng��� �� r��i ��o m���t gi���c chi��m bao �����y b��ng ma. R���i B��n ��u���i s���c, b���t t���nh. Cu���i c��ng B��n �������c l��nh c���a m���t �����i �����i kh��c ph��t hi���n, h��� ch��n c���t x��c ng�����i ti���u �����i tr�����ng �� ����a B��n ��o y vi���n qu��n ��o��n.
K�� ���c c���a B��n ����a B��n ��� m���t k��� ni���m kh��c. Sau m���t tr���n d���i bom, ����n ��� c���a B��n tan r��, B��n l�� ng�����i s���ng s��t, m�� m���m t��m �������ng, ��i b��� nhi���u ng��y �� l���c ��o m���t l��ng L��o : B���n Kheo, �������c m���t c�� g��i L��o c��m ��i���c c���u �� cho ��n u���ng, ngh��� ng��i, c�� g��i t��n Tho���ng. B��n �������c Tho���ng y��u th����ng, �������c gia ����nh c�� qu�� m���n. Anh c���m th���y cu���c s���ng d��� ch���u, nh���n l���i k���t h��n ���i Tho���ng, �� tham gia ��o �����i s���ng c���a ng�����i d��n qu�� L��o. Nh��ng B��n b���t �����u c���m th���y bu���n nh��� qu�� h����ng X��m N��i, nh��� Mi��n. N���i nh��� ng��y c��ng quay qu���t, m���t h��m B��n ki���m c��ch tr���n tho��t �� tr��� ���.
R���i k��� ni���m, B��n tr��� l���i hi���n t���i, nh���ng n��� l���c c���a B��n ����� c�� con ���i Mi��n ng��y c��ng th���t b���i. X��, ng�����i b���n th��n c���a B��n, khuy��n B��n ��i n��ng tr�����ng ki���m k��� sinh nhai, �� ��� �����y c�� r���t nhi���u c�� g��i l��� th�� ����� B��n ch���n ���. Nh��ng B��n kh��ng mu���n r���i X��m N��i, l���i n���a B��n nay s���c ���� y���u kh��ng mong l��m �������c nh���ng c��ng vi���c nh���c nh���n. V�� B��n mu���n c�� con, X�� l���i m��ch B��n m���t b��i thu���c k��ch d���c, b���ng c��ch u���ng c�� ph�� �����c ���i ch��t mu���i tr�����c khi g���n ����n b��. B��n ���i ��ng th���c h��nh l���i khuy��n c���a X��. Sau ��� B��n ��� ���p, Mi��n c���m th���y m��nh c�� thai, Mi��n kh��ng mu���n �����a b�� ch���u ��n Hoan, �� c�� �� �����nh ph�� thai, nh��ng l��ng ng�����i m��� kh��ng n��� n��o. V��� ph���n B��n khi bi���t Mi��n c�� thai th�� t��� ra h���t l��ng chi���u chu���ng Mi��n. Nh��ng x���y ra m���t chuy���n x�� x��t do m���y �����a con c���a ng�����i ch��� c���a B��n g��y n��n. Mi��n n���i gi���n, ����m b���ng ��o m���t c��nh c���a ����� l��m tr���y thai, B��n kh��c l��c van n��i Mi��n ����� cho �����a con �������c s���ng. M���t th���i gian sau, Mi��n ��o b���nh vi���n th��nh ph��� sinh m���t qu��i thai kh��ng �����u. B��n r���ng r���i kh��ng c��n hy ���ng g�� n���a.
V��� ph���n Hoan, anh c�� nh���ng d��� �����nh l���n lao. Anh lo gi���m b���t c��ng vi���c king doanh ��� th��nh ph���, tr��� ��� X��m N��i, b��� ti���n x��y c���t m���t tr�����ng h���c cho tr��� con, �� x��y c���t m���t n��ng tr���i ��� Su���i Nh��� hy ���ng s��� ����a Mi��n ��� �����y. Hoan xem c�� ng��i c���a hai ng�����i nh�� m���t s��� h���u c���a Mi��n. Hoan th��n h��nh �����n nh�� B��n khi Mi��n c��n ��� �����y, �� ���i m���t th��i ����� t��� t���, ��n h��a, Hoan kh���ng �����nh Hoan �� Mi��n l�� ��� ch���ng ch��nh th���c, �� m���i B��n �����n ��� nh�� c���a Mi��n, Hoan h���a s��� gi��p ����� B��n. Mi��n tr��� ��� c�� ng��i t��nh d�����ng �� ��� h���n �����y, d���n d�� B��n c��ng �����n c�� ng��i. Nh��ng gi���a Mi��n �� B��n c�� s��� ng��n c��ch r�� r��ng. Mi��n ch��� xem B��n nh�� m���t ng�����i anh ; �����i s���ng ���t ch���t c���a B��n �������c �����y �����, c�� ng�����i qu���n gia ch��m s��c B��n. Ban ng��y Hoan �����n ����n Mi��n �� �����a con, chi���u t���i l���i ����a hai m��� con tr��� ��� nh�� Mi��n. Ch���ng bao l��u Mi��n c�� thai, trong th���i k��� n��y x���y ra m���t bi���n c���. B��n �� ngh�� r���ng Hoan ���� ph�� ho���i �����i m��nh, n��n t��m c��ch gi���t Hoan. Nh��n m��a s��n, �����c bi���t c�� s��� hi���n di���n c���a Hoan, B��n m�����n c��y s��ng c���a X��, ��� X�� linh c���m ��i���u ch���ng l��nh, b��n b��o cho Mi��n. Mi��n ch���y b��ng qua n��ng tr���i ����� b��o cho Hoan bi���t. Ch���ng may ph��t s��ng ���� n���, vi��n �����n tr��ng tay Mi��n, Mi��n b��� th����ng ��� m���y ng��n tay. Mi��n tuy��n b��� ���i m���i ng�����i r���ng l���i t���i m��nh, �� qu�� t��y m��y ���i c��y s��ng. Nh��ng Hoan bi���t Mi��n n��i d���i ����� che ch��� B��n �� l��ng cao th�����ng, �� Hoan c��ng th���m ph���c Mi��n, c��ng y��u th����ng Mi��n. Mi��n h��� sinh m���t �����a con trai, Hoan vui m���ng th����ng qu�� �����a con, Hoan ngh�� n�� ch��o �����i ����� ��� sau che ch��� b��� n��.
V��� ph���n B��n ng��y c��ng th���n th���, anh kh��ng c��n ai tr��n �����i ����� y��u th����ng, tr�� chuy���n. B��n ra ngh��a �����a ng���i d�����i m��a, tr�� chuy���n ���i nh���ng b��ng ma, ���i ng�����i ti���u �����i tr�����ng. Kh��ng gian m��� r���ng quanh B��n, kh��ng m���t b��ng ng�����i.
II Nh���ng con ng�����i c���a th���i h���u chi���n
1/ Ng�����i chi���n s�� t��� d��y n��i Tr�����ng S��n tr��� ���
T��� �����u �����n cu���i truy���n, nh��n ���t B��n kh��ng ����� ng�����i �����c d���ng d��ng. Nh���ng bi���n c��� x���y ra trong cu���c �����i c���a B��n cho th���y anh lu��n lu��n l�� con ng�����i c���a th���t b���i, n���n nh��n c���a bao tai h���a, m���t con ng�����i b��� thi���t th��i, m���t m��t nh���ng c��i l��m cho �����i s���ng con ng�����i �������c h���nh ph��c. Tr�����c h���t l�� tu���i tr��� c���a B��n, t��� m���t thanh ni��n m���nh kh���e, c�����ng tr��ng, h���c gi���i, c�� �� �����nh ��o �����i h���c, anh nh���p ng��, ��i chi���n �����u trong nhi���u n��m, l��c tr��� ��� l�� m���t th��n t��n ma d���i. B��n s��� h��i c��i d��y n��i Tr�����ng S��n, n�� l�� c��i n��i kinh ho��ng ���� t�����c ��o���t tu���i tr��� �� sinh l���c c���a anh. Khi tr��� ��� B��n c��ng m���t ng�����i ��� tr��� m�� anh �� c��ng th����ng nh��� khi xa c��ch. Nay ��� anh ���� thu���c ��� ng�����i kh��c. Nh��ng �� l�� m���t ng�����i ph��� n��� c�� �����c h���nh, bi���t l��� ph���i, n��n ng�����i ���� ch���p nh���n tr��� ��� s���ng ���i anh, ��i���u n��y kh��ng t���o h���nh ph��c cho anh m�� khi���n anh ch���u nhi���u n���i �����ng cay kh��c : B��n kh��m ph�� m��nh b���t l���c, kh��ng c�� kh��� n��ng t���o n��n nh���ng �����a con m�� anh m�� �����c. Anh ph���i ch���u th��i ����� l���nh l��ng, s��� gh�� t���m c���a ���, ch���u nhi���u nh���c nh��. Anh l���i kh��ng c�� ����� s���c ����� l��m vi���c t��� nu��i s���ng �� nu��i ���. Anh ho��n to��n s���ng t��y thu���c ��o m���t ng�����i ��� kh��ng y��u anh. R���i ng�����i ���, sau nh���ng c��� g���ng c���a anh, ���� mi���n c�����ng mang thai �� sinh ra m���t qu��i ���t kh��ng �����u, B��n ���� �����n t���n c��ng n���i ��au x��t, �����ng cay. B��n m���t t���t c���, c��n ch��ng l�� c��i danh hi���u chi���n s�� c���u qu���c, m�� �����i di���n c���a ch��nh quy���n ��� ��ng x�� tr�����ng ��� ���� long tr���ng tuy��n b��� tr�����c m���i ng�����i : ��� anh B��n l�� ng�����i tr���c ti���p g��p x����ng m��u, cho cu���c chi���n tranh ch���ng M���, gi���i ph��ng �����t n�����c. Ch��ng ta c�� �������c cu���c s���ng thanh b��nh th���nh �����ng, �����t n�����c �������c �����c l���p t��� ch��� l�� nh��� s��� ����ng g��p c���a nh���ng chi���n s�� nh�� anh B��n. Nh���ng l���i �����p ����� ���� ��em l���i �������c g�� cho B��n, hay ���� ch��� l�� nh���ng l���i h��o huy���n, nh���ng l���i r���ng ?
Tr��� l���i s��� m���t m��t ��� t��nh y��u, D����ng Thu H����ng c�� c��i nh��n bi quan ��� t��nh y��u : ch��� c�� t��nh y��u b��� ng��n c���n, h���nh ph��c ng���n h���n, nh�� trong truy���n Chuy���n t��nh k��� tr�����c l��c r���ng ����ng : V�� Sinh y��u say �����m H���nh Hoa, nh��ng b��� ng�����i ��� m�� anh kh��ng h��� y��u, l���y nhau �� ��p l���c c���a d�� lu���n, ng�����i ��� ���� g��y c���n tr��� trong nhi���u n��m �� ghen. Khi m���i kh�� kh��n ch���m d���t, V�� Sinh �� H���nh Hoa �������c ch��nh th���c k���t h��n ���i nhau, th�� H���nh Hoa kh��ng c��n s���ng �������c bao l��u n���a. T��m l���i, V�� Sinh �� H���nh Hoa y��u nhau trong 25 n��m m�� ch��� s���ng �������c ���i nhau 6 th��ng 7 ng��y.
T��nh y��u �� h���nh ph��c c���a B��n c��ng ng���n h���n, B��n �� Mi��n y��u nhau nh�� ��� ch���ng trong m���t m��a h�� ng���n ng���i, r���i xa nhau trong m�����i b���n n��m. Khi B��n tr��� ��� th�� t��nh y��u c���a B��n b��� ho��n c���nh c���n tr���. C��i gi���y b��o t��� ���� ch���m d���t cu���c �����i ��� ch���ng c���a Mi��n �� B��n. Mi��n �� l��ng cao th�����ng, �� tr���ng b���n ph���n, ���� ch���p nh���n �����n s���ng ���i B��n, nh��ng B��n th���y r�� trong nh���ng l��c l��m t��nh, Mi��n l���nh l��ng �� t��� ra gh�� t���m, r���i sau ���� ���i ��i t���m ���i th��� n�����c t���y tr���n. B��n c���m th���y nh���c nh�� nh��ng ���n qu��� lu���, van n��i Mi��n sinh cho �����a con. C��i thai nhi kh��ng �����u n��i l��n c��i tai h���a B��n ��em t��� chi���n tr�����ng ����: ph���i ch��ng anh ���� b��� nhi���m ch���t �����c do M��� th��� xu���ng d��y n��i Tr�����ng S��n ? C��i gi���y b��o t��� �� c��i qu��i thai kh��ng �����u �����u l�� nh���ng tai h���a c���a chi���n tranh. Chi���n tranh ���� l��m tan n��t cu���c �����i c���a B��n. Chi���n tranh c��ng ���� c�����p ��i c��c b���n �����ng �����i c���a B��n, nh���t l�� ng�����i ti���u �����i tr�����ng m�� B��n th����ng qu��.
Khi cu���c s���ng ���t ch���t c���a B��n �������c Mi��n thu x���p ���n th���a, cu���c s���ng �����y ����� n��y c��ng ch���ng ��em l���i �������c g�� cho B��n. N���i ��au l���n nh���t c���a B��n, lu��n ��m ���nh anh, l�� n���i c�� ����n tuy���t ���ng. B��n kh��ng c��n c�� ai b��n c���nh ����� chuy���n tr��, th����ng y��u. Anh c��i c��t. Anh ����n chi���c t���t c��ng. B��n l�� k��� s���ng s��t, nh��ng nh�� l�� m���t ng�����i ���� ch���t, ch��� c��n bi���t chuy���n tr�� ���i ng�����i ch���t.
2/ C��i ri��ng c���a ng�����i ph��� n���
Mi��n, ng�����i ph��� n��� trong truy���n, c��ng ch���u h���u qu��� c���a chi���n tranh. C��i gi���y b��o t��� ���� bi���n B��n th��nh m���t b��ng ma ng��� tr��n b��n th��� ����� Mi��n c��ng gi��� h��ng n��m. Kh��ng ng��� b��ng ma hi���n ��� b���ng x����ng b���ng th���t l��m chao �����o cu���c �����i c���a Mi��n, �����t Mi��n tr�����c m���t s��� ch���n l���a qu�� nghi��m tr���ng, qu�� l���n lao. L�� do n��o ���� khi���n Mi��n quy���t �����nh r���i xa h���nh ph��c ���i Hoan ����� tr��� ��� ���i B��n ? Ph���i ch��ng do ��p l���c c���a ch��nh quy���n ? Do ��p l���c c���a d�� lu���n, c���a x�� h���i ? Do ��p l���c c���a �����o �����c truy���n th���ng ? Mi��n hoang mang kh��ng th���y r�� ��i���u g��. H��nh ���nh s����ng m�� n��i l��n s��� m�� m��� ����. Nh���ng l��c hoang mang, l���c l��ng, Mi��n th�����ng c���m th���y c�� s����ng m��. S����ng m�� ng��y Mi��n t��� bi���t Hoan ����� ra ��i : S���m ���y s����ng m����� t���i sao l���i c�� m���t bu���i s���m s����ng m�� nh�� th��� sau nh���ng ng��y h���nh ph��c (tr. 452) ? S����ng m�� khi Mi��n tr��� ��� c�� ng��i c���a m��nh �� b��n kho��n ngh�� �����n B��n : Nh���ng n���i hoang mang �� ng��n �� m�� m��� ���n theo s��t ch���, n�� nh�� m���t th��� s����ng m��, m���t ����m h��i ng��ng �����ng trong khe n��i, kh��ng th��� n���m b���t, kh��ng th��� xua ��u���i (tr. 552). S����ng m�� l�� nh���ng l��c Mi��n c���m th���y b���t an, t��� ��i t��m m��nh. T��m h���n Mi��n trong tr���ng, c��� th���ch trinh h����ng l�� bi���u t�����ng c���a s��� trong tr���ng ����. Nh��ng ch��a �����, ng�����i ph��� n��� c���n c�� m���t n��i ���n n��u, m���t �����i s���ng n���i t��m, m���t c��i ri��ng nh�� t��c gi��� ���� l���p l���i nhi���u l���n. M���t c��i ri��ng trong t��m h���n, n��i m�� B��n kh��ng t��i n��o �����n �������c, �� l�� n��i t���o n��n m���t s���c m���nh ����� Mi��n �����i ph�� ���i cu���c �����i. Ch��nh �� s���ng ���i c��i ri��ng m�� Mi��n c�� c��i nh��n xa x��i, Mi��n nh�� ng�����i m���ng du. C��i ri��ng l�� kho t��ng �� gi�� c���a Mi��n. Cu���i c��ng quy���t �����nh c���a Mi��n r���i b��� h���nh ph��c ����� ��� s���ng ���i B��n, n�� �����t l��n tr��n m���i ��p l���c c���a ch��nh quy���n, c���a d�� lu���n, c���a truy���n th���ng, quy���t �����nh ��� s��� hy sinh l���n lao ���� n�� n���y sinh t��� c��i ri��ng c���a Mi��n.
Kh��i ni���m c��i ri��ng m�� D����ng Thu H����ng ����a ��o truy���n l�� m���t ����i h���i cho ng�����i ph��� n��� c�� m���t �����i s���ng n���i t��m cho ri��ng m��nh, m���t �����i s���ng n���i t��m �����c l���p, kh��ng ch���u ���nh h�����ng, ��p l���c c���a b���t c��� ai. Trong c��i ri��ng c���a m��nh, ng�����i ph��� n��� c���m th���y m��nh c�� m���t �����i s���ng t��nh c���m phong ph��, kh��ng ai t�����c ��o���t �������c c��i kho t��ng ����.
T��nh c���m c���a Mi��n �����i ���i B��n tr���i qua hai giai ��o���n. Trong giai ��o���n �����u, khi ��� chung s���ng ���i B��n, Mi��n t��� ra l���nh l��ng, gh�� t���m. Mi��n ngh�� th�� B��n l�� m���t h���n ma ng��� tr��n b��n th��� c��n c�� gi�� h��n l�� m���t g�� quay ��� ���i ����i m���t s���u u, hai m�� h��p s���m ��en �� ch���ng s���t r��t kinh ni��n, c���p m��i th��m �� h��i th��� b���c m��i �����a ng���c. C��i h���n ma xa ���i kia b���ng th��nh k��� h��o h���c d���c t��nh��� (tr. 277). Mi��n nh��� l��c lao ��o c��nh c���a ����� l��m tr���y thai, Mi��n t��� ra h��� h�� m���t c��ch t��n nh���n, trong khi B��n l���y l���c Mi��n.
Nh��ng c��ng c�� l��c B��n l��m Mi��n x��c �����ng, nh�� khi B��n l���y trong ba l�� ra c��i b��nh x�� ph��ng th��m c���a M��� m�� B��n l���y �������c ��� chi���n tr�����ng �� gi��� trong ch��n n��m, c��i gi���y b���c ���� ��ng ���, B��n ����a c��i b��nh x�� ph��ng cho Mi��n t���m, nh�� m���t m��n qu�� r���t qu��. M���t k��� ni���m kh��c c��ng l��m Mi��n x��c �����ng. Mi��n nh��� khi c��n tr���, hai ng�����i ��i ch��i ���i nhau tr��n �����i, nh���m l��c Mi��n b���t th��nh l��nh c�� kinh, B��n ���i x�� ��o s�� mi c���a m��nh �� ����a cho Mi��n hai tay ��o.
Trong giai ��o���n hai, khi Mi��n tr��� ��� s���ng h���n ��� c�� ng��i c���a m��nh, th�� Mi��n c���m th���y m���t n���i b���t an trong l��ng. Nh���ng th�� o��n, c��m gh��t B��n kh��ng c��n n���a. Mi��n ����m ra lo l���ng cho �����i s���ng h���ng ng��y c���a B��n. L��ng tr���c ���n c���a Mi��n b���ng xao �����ng. Mi��n t��� nh��� �� t��� x��t m��nh : Ta kh��ng c��n c��m gh��t B��n ? B���i ch��nh anh c��ng ch���ng sung s�����ng n���i g��, b���i anh ���y c��ng bi���t ph���n m��nh nh���c nh����� n���u ta ��� trong t��nh c���nh c���a B��n��� (tr. 554) Ta ���� t���ng gh�� s��� �� c��m gh��t B��n. V�� sao ���y ? Ta l�� m���t ng�����i ����n b�� b���t c��ng �� �����ng �����nh. Li���u ta c��n c�� th��� y��u ch��ng ? (tr. 569) L��ng tr���c ���n c���a Mi��n b��ng l��n m���nh m����: T���i nghi���p cho B��n���B��n l��� loi, b���n h��n. B��n th��nh k��� tr���ng tay. N���u nh�� ta c��ng nh�� B��n, ra ��i t��� tu���i m�����i b���y r���i sau m�����i b���n n��m tr��� ��� ���i chi���c ba l�� gi���ng c��i b��� r��ch c���a g�� ��n m��y ? N���u ta l�� B��n, l�� B��n��� (tr. 573)
Qua hai giai ��o���n, Mi��n ��i t��� nh���ng t��nh c���m ti��u c���c �����i ���i B��n �����n nh���ng t��nh c���m x��t th����ng �� kh��ng tr��nh �������c ��au �����n khi t��� �����t m��nh ��� �����a ��� B��n. Mi��n c��ng l�� n���n nh��n c���a chi���n tranh, m���t n���n nh��n gi��n ti���p.
III T��� s��� c���a D����ng Thu H����ng
Vi���t �����n t��c ph���m Ch���n V���ng, t��� s��� c���a D����ng Thu H����ng ���� tr��� n��n l��o luy���n. C���t truy���n c�� s���c l��i cu���n nh��� ba y���u t��� �������c khai th��c : nh��n ���t, kh��ng gian �� th���i gian, th��� hi���n ngh��� thu���t d���ng truy���n c���a t��c gi���.
C��ch d��ng �����c tho���i n���i t��m cho ba nh��n ���t ch��nh : Mi��n, B��n �� Hoan, tuy kh��ng �������c tr��nh b��y kh��o l��o, ����� ng�����i �����c c�� c���m t�����ng l�� �����c tho���i ��� trong c��i lu���ng �� th���c c���a nh��n ���t, tr��i l���i, �����c tho���i n���i t��m c���a D����ng Thu H����ng �������c n��u l��n m���t c��ch hi���n nhi��n, d�����i h��nh th���c ch��� in nghi��ng, tuy th���, h��nh th���c �����c tho���i n��y c��ng ����a ng�����i �����c ��o n���i gi���i c���a m���i nh��n ���t ����� hi���u r�� t��m l�� c���a h���.
Nh��ng y���u t��� t��� s��� quan tr���ng nh���t trong Ch���n V���ng l�� y���u t��� kh��ng gian, kh��ng gian ��a d���ng cho ng�����i �����c c��i c���m gi��c m��nh m��ng, �� �����ng th���i kh��ng gian c��ng n��i l��n th���i gian, ��i k��m ���i th���i gian. Kh��ng gian trong r���ng c���a d��y Tr�����ng S��n n��i l��n th���i chi���n �����u c���a B��n, ���i c���nh ����m ch��y tr��n �����nh 327 ���� thi��u �����t bi���t bao m���ng ng�����i, c���nh B��n ��c x��c ch���t ��i trong r���ng c�� b���y k���n k���n ��u���i theo ; kh��ng gian c���a m���t b���n L��o n��i l��n th���i gian B��n ��i l���c �� kh��m ph�� m���t th��� gi���i kh��c, m���t d��n t���c kh��c ; kh��ng gian ��� th��nh ph���, kh��c h���n X��m N��i, ���i nh���ng con ng�����i thu���c gi���i doanh th����ng, ng�����i �����c theo b�����c ch��n c���a Hoan ra t���n b��� bi���n, ho���c ��i ��o nh���ng con �������ng quanh co, b�� ���n d���n �����n m���t nh�� ��i���m, kh��ng gian n��y n��i l��n th���i k��� Hoan s���ng xa Mi��n, t��� c���m th���y l���c l��ng.
�����c bi���t D����ng Thu H����ng mi��u t��� m���t kh��ng gian ph���n ��nh t��m tr���ng c���a nh��n ���t. Ch���ng h���n khi Mi��n �� Hoan s���p xa nhau, ����m cu���i c��ng hai ��� ch���ng l��n s��n th�����ng nh��n c���nh ���t xung quanh, trong thi��n nhi��n ph���ng ph���t m���t n���i bu���n b��o hi���u nh���ng ng��y s���p t���i kh��ng c�� nhau : ��� gi�� nh�� ch���ng c��n l�� gi�� m�� ch��� l�� ti���ng th��� d��i tr���m l��n c���a k��� nghi k��� �� s��� h��i t���t th���y nh��n gian ����nh ng���u nghi���n n���i bu���n c���a ch��nh m��nh. C��ng ��� khuya tr��ng c��ng s��ng. Nh��ng ch���ng ph���i ��nh ��ng l���ng l���y m�� l�� th��� ��nh b���c tr���n c��ng c��c tia l���a d��� quang. Tr��ng m��nh m��ng tr��m ph��� n��i r���ng, th��n x��m, c��c gi���i �����i hoang, c��c n����ng r���y, t���t th���y c��c �������ng n��t h��nh kh���i ho�� tr���n th��nh m���t ni���m m��� ���o, m���t �����i d����ng giao ho�� b��ng t���i, ��nh tr��ng, l���a l��n tinh thoi th��p ven r���ng��� (tr.105). M���t th��� m��� ���o bu���n nh�� t����ng lai �� �����nh c���a hai ��� ch���ng.
M���t �� d��� kh��c cho th���y c���nh thung l��ng ��o m��a thu c�� t��c d���ng �����n t��m tr���ng c���a B��n : V��o nh���ng s��ng thu, thung l��ng n��� m���t lo��i hoa li ti gi���ng nh���ng gi���t s����ng m��u l���c th���m��� Hoa n��� t���ng ch��m, ��ong ����a mu��n ng��n gi���t l���c tr��n nh���ng t���ng l�� d��y �����c m��u c���m th���ch c�� ��nh b���c nh�� ph��� l��ng nhung��� B��n kh��ng ph���i thi s�� nh��ng s���m nay, b���t ch���t b���t g���p c��� thung l��ng b���ng l��n m���t m��u l���c th���m, m��u l���c trong su���t long lanh t���a ��nh s��ng tr���i ng��n t���, anh b���ng s���ng s���. ����y l�� qu�� h����ng, ��ng �����t m��n nh���n d���u ch��n anh, ���y sao m��i t���i h��m nay anh m���i nh��n th���y lo��i hoa k��� l������ V��� �����p c���a n�� khi���n anh ng�� ng���n. Anh ng���i b���t xu���ng c���, nh��n ��nh n���ng tr��i d���t tr��n tri���n hoa, b���ng d��ng mu���n kh��c, mu���n r�� r���i �����t ��o���n ch��n tay, mu���n ai ���� xi��n m���t l�����i l�� qua tr��i tim anh ����� k���t th��c cu���c ����n h��nh kh���n kh��� tr��n c��i �����i��� (tr. 229-230). B��n qu�� kh���, mu���n xa th��� gi���i lo��i ng�����i, �� ch��� s���ng trong c���nh �����p c���a thi��n nhi��n.
T��m l���i, kh��ng gian ��a d���ng d���n d���p khi���n truy���n c�� m���t chi���u k��ch m��nh m��ng �� c���t truy���n s���ng �����ng.
Qua truy���n Ch���n V���ng, D����ng Thu H����ng ���� ��i �����n t���t c��ng n���i kh���n kh��� c���a con ng�����i b��� chi���n tranh nghi���n n��t ; con ng�����i s���ng s��t t��� chi���n tr�����ng tr��� ��� qu�� h����ng m��nh nh�� m���t k��� xa l���, tuy c��n s���ng nh��ng k��� nh�� ���� ch���t. Hai c���nh t�����ng m��u thu���n ��o �����u truy���n �� cu���i truy���n th��� hi���n c��i th��n ph���n bi ����t c���a ng�����i t��� chi���n tr�����ng tr��� ���. Truy���n kh���i �����u ���i m���t quang c���nh t���p n���p : ����m ����ng d��n ch��ng ��� X��m N��i t���p h���p tr�����c nh�� �� trong nh�� Mi��n ���i s��� hi���n di���n c���a ��ng x�� tr�����ng, ����� ����n ng�����i chi���n s�� t��� m���t tr���n tr��� ���, ng�����i chi���n s�� �������c vinh danh �� ���� g��p x����ng m��u ����nh ��u���i M���, d��nh �����c l���p cho n�����c nh��. V��o cu���i truy���n, ng�����i chi���n s�� b�� ��, c��i c��t trong m���t ngh��a �����a hiu qu���nh, ch��� c��n bi���t chuy���n tr�� ���i ng�����i ch���t. Nh���ng tai h���a c���a chi���n tranh c��ng g��y bao ng��� nghi��ng, ��au x��t cho ng�����i th��n y��u c���a n���n nh��n.
Vương Trí Nhàn's Blog
- Vương Trí Nhàn's profile
- 10 followers
